"Andor" seizoen 2: Het beste wat dit sterrenstelsel had kunnen overkomen

Luca Fontana

21/4/2025

Vertaling: machinaal vertaald

Wat kost een opstand echt? Dat is wat "Andor" seizoen 2 ons vertelt, zonder fanservice. Zonder heldenreis. Alleen met een beweging op de rand van uitsterven - en het moedigste hoofdstuk ooit geschreven in "Star Wars".

Maak je geen zorgen: de volgende serie-recensie bevat geen spoilers. Ik vertel je niet meer dan al bekend is en te zien is in de trailers. De serie begint op 23 april op Disney+ en brengt elke week drie nieuwe afleveringen.

Niemand vroeg in 2016 om een serie over Cassian Andor (Diego Luna), toen «Rogue One - A Star Wars Story» in de bioscopen verscheen. En toch levert Tony Gilroy, de man achter de serie, met «Andor» zonder twijfel het beste, meest volwassen en meest relevante dat «Star Wars» ooit heeft voortgebracht.

Ooit weer.

Opnieuw.

Seizoen 1 raasde door de vertrouwde «Star Wars» woordenschat als een zandstorm op Tatooine, zonder Jedi, fan-service showdowns en sprookjesachtige logica. Seizoen 2 gaat verder waar het gebleven was. Nog compromislozer, gestructureerder en politieker. Een spionagethriller die zich steeds meer ontpopt als een oorlogsdrama. Droog. Dicht. Bitter. Want wat heb je aan een rechtvaardig doel als het alleen bereikt kan worden met onrechtvaardige middelen?

«Andor» stelt deze vraag niet met pathos, maar met precisie: geen zin te veel, geen beeld te vlak. Alles staat in dienst van de vraag wat mensen tot medeplichtigen maakt - en wat er gebeurt als je de vijand benadert om hem te verslaan.

De man die «Star Wars» serieus neemt

Voordat je het hebt over «Andor», moet je het hebben over Tony Gilroy. Over de man die «Star Wars» niet behandelt als een mythe - maar als een gedenkteken.

Gilroy kwam eind 2016 bij «Rogue One» toen Lucasfilm ontevreden was over regisseur Gareth Edwards en zijn derde act. Gilroy nam het project over in de cruciale laatste fase, herwerkte het script, hield toezicht op de heropnames en is naar verluidt ook verantwoordelijk voor de beroemde Hallway-scène met Darth Vader. Met andere woorden, de scène waarin de Dark Lord zich een weg slacht door zielige rebellen.

Brutaal en niet te stoppen.

Niet alle fans vonden dit in eerste instantie leuk. Te «volwassen» was «Star Wars» onder zijn leiding. Te serieus. Te politiek. Gilroy daarentegen begreep al lang dat «Star Wars» altijd al politiek was geweest.

De originele trilogie liet bijvoorbeeld het Empire zien als een fascistisch regime, gemodelleerd naar Nazi-Duitsland. De prequels waren niet alleen een duistere studie van de ineenstorting van democratische instellingen, maar vooral van hoe dictaturen worden gesmeed in «daverend applaus» - met scènes die het huidige wereldwijde politieke gedrag nauwkeuriger weerspiegelen dan we misschien zouden willen.

Gilroy pakte precies op waar hij was gebleven met «Andor» en draaide de schroeven nog verder aan - zonder Jedi, zonder sjablonen, zonder rekening te houden met verwachtingen. Maar met de moed om een verhaal te vertellen waarin niet alleen de slechteriken zichzelf in gevaar brengen, maar ook de goeden.

Even de goeden.

In tegenstelling tot George Lucas «Star Wars» is het rijk in «Andor» geenszins een karikatuur van zichzelf, maar een goed geoliede controlemachine. Bureaucratisch georganiseerd, retorisch vaardig, ideologisch ijskoud.

De opstand reageert met collateral damage, cynisme en figuren als Luthen Rael (Stellan Skarsgård) of Saw Gerrera (Forest Whitaker), die al lang bereid zijn hun eigen gerechtigheid op te offeren op het altaar van de vrijheid. In «Andor» wordt wat ooit werd beschouwd als een strijd van goed tegen kwaad, een kwestie van hoe ver je zelf bereid bent te gaan - en of je uiteindelijk nog wel herkent waar je eigenlijk voor vecht.

Nee, Andor

Nee, «Andor» is geen sprookje. Noch het eerste, noch het tweede seizoen. Het is bedoeld als een politiek drama dat «Star Wars» ons meeneemt uit het rijk van de helden en terug in de schaduwen van de werkelijkheid - en ons voortdurend dwingt om in de spiegel te kijken.

De prijs van rebellie

Dus we krijgen twaalf laatste afleveringen te zien - er komt geen derde seizoen. Seizoen 2 wordt verteld in vier mini-trilogieën, die wekelijks worden uitgebracht. Elke aflevering speelt zich een jaar na de vorige af. Op deze manier dicht «Andor» het gat van vier jaar tussen seizoen 1 en «Rogue One», de eigenlijke geboorte van de rebellie.

Dit is wat «Andor» zo bijzonder maakt, niet alleen inhoudelijk. Maar ook structureel. «Andor» is geen snelkookpanplot. De serie laat de dingen liever eerst sudderen. Het observeert hoe druk zich ontwikkelt, hoe personages wankelen, zwijgen, breken. Het laat een sterrenstelsel zien dat aan het wankelen is. Een beweging die nog geen beweging is. En figuren die niet weten of ze nog mensen zijn of allang gereedschap zijn geworden.

En wanneer een minitrilogie ten einde loopt, wordt de spanning bijna ondraaglijk. Alsof de druk in de pan niet langer kan worden tegengehouden door het deksel. En als de explosie dan eindelijk komt, voelt het niet als actie - maar als de onvermijdelijke emotionele kettingreactie waarin mensen uit elkaar vallen. Of verdwijnen.

Volgende minitrilogie. Het zieden begint opnieuw.

Eén van de beste voorbeelden hiervan in de eerste minitrilogie - naast Andor - is Mon Mothma (Genevieve O'Reilly). In de klassieke films was zij een moreel lichtfiguur. Hier zien we haar als een vrouw die haar eigen grenzen begint te verleggen. Niet luid, niet dramatisch. Maar door een stille beweging die alles verandert - innerlijk ontploffend, uiterlijk nauwelijks zichtbaar. Het gaat niet om strategie. Niet over een slag slaan tegen het rijk. Het gaat om loyaliteit. Misschien zelfs over schuld. Maar bovenal gaat het over het moment waarop ze iets laat gebeuren dat ze in het verleden zou hebben voorkomen.

Het zijn precies dit soort verhalen die niet thuishoren in het verder kindgerichte «Star Wars» universum, maar die «Andor» als serie des te waardevoller maken. De tragedie van Mon Mothma ligt in het feit dat ze niet alleen een beslissing neemt, maar dat ze die ook nog eens alleen neemt. Om haar heen: mannen die tactiek spelen. Informele netwerken. Opstandige pragmatici. En Luthen Rael, die al lang een pad bewandelt dat niets te maken heeft met moraliteit.

Mothma vecht daarentegen niet alleen tegen het rijk, maar ook tegen een systeem dat idealisten niet langer erkent - en tegen haar eigen façade. Ze blijft deel uitmaken van het politieke apparaat, moet nog steeds handen schudden, glimlachen en tactisch denken. Maar innerlijk begint ze af te brokkelen. En hoe verder ze gaat, hoe meer de vraag rijst: wie redt eigenlijk degenen die hun eigen integriteit opofferen om anderen te redden?

Dit is wat ik bedoel als ik met vrienden praat over «Andor»'s inmiddels beproefde genialiteit: het zijn niet de grote veldslagen die me het meest afschrikken. Het is de medeplichtigheid die niet wordt afgedwongen, maar gefluisterd. En als ik eerlijk ben, is het dodelijkste wapen in deze serie waarschijnlijk helemaal niet de blaster of het lichtzwaard - maar het geweten.

En hoe gemakkelijk het kan worden opgeofferd.

Televisie die schreeuwt om film

Geen wonder. In «Andor» ervaren we het rijk als een kille bureaucratie van uitroeiing die even technocratisch en precies als ontmenselijkt is. En wie zich tegen dit systeem wil verzetten, moet net zo compromisloos leren denken.

Maar wat «Andor» nog bijzonderder maakt dan het wat is de hoe. Met andere woorden, de manier waarop deze serie wordt verteld, geënsceneerd en gecomponeerd. Het gaat allemaal verder dan je zou verwachten van een streaming serie. Elke minitrilogie voelt als een film op zich. Verhalend, visueel en emotioneel. En ja: productioneel al helemaal. Als seizoen 2 van «Andor» een vierdelige bioscoopserie zou zijn - zou niemand klagen over een gebrek aan productiewaarde.

Het feit dat Disney dit heeft laten gebeuren is bijna een wonder. Want «Andor» was geen gegarandeerd succes in 2022. Seizoen 1 werd gecelebreerd. Maar het was geen klassieke kijkcijferhit. Hoewel de kijkcijfers aanvankelijk matig waren, slaagde de serie in iets anders dat des te opmerkelijker is: de cijfers daalden niet, zoals meestal het geval is - ze stegen. Van week tot week. Uiteindelijk was de seizoensfinale zelfs de best bekeken aflevering.

Misschien was dat de reden waarom Tony Gilroy uiteindelijk door mocht gaan, ondanks alle vroege interne twijfels. Waarom ze hem vertrouwden. Waarom ze niet in paniek raakten - maar hem de tijd, middelen en artistieke vrijheid gaven om seizoen 2 precies te vertellen zoals het verteld moest worden.

«Ironisch», zou keizer Palpatine vandaag zeggen. Want «Andor» is niet zomaar een uitzonderlijk geval in de «Star Wars» kosmos. Het is een rebellie - tegen het eigen merk, tegen formulematige storytelling en tegen het idee dat «Star Wars» altijd hetzelfde moet klinken.

Luca Fontana

Senior Editor

Luca.Fontana@digitecgalaxus.ch

Avonturen beleven en sporten in de natuur en mezelf pushen tot mijn hartslag mijn ritme wordt - dat is mijn comfortzone. Ik geniet ook van rustige momenten met een goed boek over gevaarlijke complotten en koningsmoordenaars. Soms raak ik meerdere minuten opgewonden van filmmuziek. Dit komt zeker door mijn passie voor cinema. Wat ik altijd al heb willen zeggen: "Mijn naam is Groot." meer

Deze artikelen kunnen je ook interesseren