Brood is meer dan tarwe: de diversiteit van granen
Tarwe is absoluut het klassieke broodmeel. Maar er zijn een heleboel alternatieven, van spelt tot einkorn, teff en Kamut.
Tarwe is ongetwijfeld het bekendste graan om brood van te bakken. Het klassieke graan is populair in de commerciële bakkerij omdat tarwe gemakkelijk te produceren en op te slaan is. De opbrengst is ook hoger dan bij andere granen. Tarwe kan een belangrijke bron zijn van B-vitamines zoals niacine en foliumzuur en bevat gezonde aminozuren en vezels. Maar niet iedereen is het ermee eens. Op een paar uitzonderingen na bevat tarwe meer gluten dan andere granen. Het hoge aandeel FODMAP's (fermenteerbare oligo-, di- en monosachariden en polyolen) en de snelle industriële productie kunnen leiden tot problemen zoals het prikkelbare darmsyndroom.
Je kunt tarwe vinden in de winkel waar je het kunt kopen.
Je kunt hier meer te weten komen over hoe je ervoor kunt zorgen dat het brood dat je kiest goed voor je is:
Nu richten we onze aandacht op de vele alternatieven voor tarwemeel, waarvan je sommige misschien nog niet eerder hebt gehoord.
Ze maken goed brood
Rye: Rogge is winterhard en kan worden verbouwd in gebieden waar andere gewassen niet gedijen. Het was wijdverspreid tot de jaren 1960, toen het werd vervangen door tarwe. Roggebrood heeft een stevige smaak en bevat veel vezels, vitaminen en mineralen. Het bevat minder gluten (link in het Duits) dan tarwe.
Gerst: Gerst is een van de oudste geteelde granen en wordt al duizenden jaren gebruikt in brood en andere voedingsmiddelen. Het kan worden aangepast aan verschillende klimaten en worden verbouwd in regio's met een koel klimaat. Gerstbrood heeft een licht nootachtige smaak en is een goede bron van vezels, vooral de oplosbare vezel beta-glucan.
Oat: Haver wordt vaak geassocieerd met muesli of havermout, maar je kunt er ook brood van maken. Haverbrood staat bekend om zijn milde en aangename smaak. Het bevat veel vezels, met name bèta-glucaan, dat het cholesterolgehalte kan verbeteren.
Bokweit: Hoewel de naam het suggereert, behoort boekweit niet tot de graanfamilie; het is een pseudograan. Desondanks wordt boekweit vaak gebruikt om brood van te maken. Boekweitbrood heeft een aparte, licht aardse smaak die niet iedereen lekker vindt, en het is rijk aan magnesium en ijzer. Als pseudograan bevat boekweit geen gluten. Het kan echter wel in contact komen met gluten uit granen, bijvoorbeeld tijdens het transport en in molens.
Spelt: Spelt, ook wel "oude tarwe" genoemd, heeft een hoger mineralengehalte dan gewone tarwe, maar bevat eigenlijk iets meer gluten dan zijn moderne tegenhanger. Het oude familielid van moderne tarwe is rijk aan vitamine E - een krachtige antioxidant die de celbescherming bevordert. Het heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen als alternatief graan.
Einkorn: Einkorn is een van de oudste geteelde granen en werd zelfs gevonden in de resten van de maag van mummie Ötzi. Het staat bekend om zijn hoge gehalte aan mineralen, vooral in vergelijking met moderne tarwe. Einkorn is rijk aan ijzer, magnesium en zink en bevat belangrijke vitamines. Het brengt echter maar ongeveer de helft op van de huidige tarwe.
Teff: Dwerggierst wordt vaak verbouwd in Afrikaanse landen, maar wint ook aan populariteit in andere regio's. Teff is van nature glutenvrij, waardoor het geschikt is als alternatief voor granen voor mensen met een glutenintolerantie. Er kan echter besmetting optreden tijdens transport en verwerking. Het is rijk aan vezels, ijzer en calcium.
Kamut: Kamut, ook bekend als khorasan tarwe of oosterse tarwe, heeft grotere korrels dan conventionele tarwe en is relatief onbekend. Kamut is rijk aan aminozuren en bevat ook een indrukwekkende hoeveelheid selenium, een sporenmineraal met antioxiderende eigenschappen.
Welke graansoort je ook gebruikt voor je brooddeeg, één vraag is cruciaal als het gaat om gezondheid: volkoren of wit meel?
Ga voor volkoren - je lichaam zal je dankbaar zijn
Naast het gebruikte graan bepaalt ook de rijstijd hoe licht verteerbaar je brood is. Maar als het gaat om hoe gezond brood voor je is, is het belangrijkste verschil of je volkorenmeel of witmeel gebruikt. En het antwoord is heel duidelijk: volkoren is gezonder - ongeacht welk meel het is. Dit komt omdat volkorenmeel wordt gemaakt van de hele graankorrel, inclusief de kiem, het kaf en het endosperm (het voedingsweefsel in de graankorrel). Wit meel (ook wel geraffineerd meel genoemd) wordt daarentegen alleen uit het binnenste gedeelte van de graankorrel gehaald, waardoor veel waardevolle voedingsstoffen in de buitenste lagen van de graankorrel verloren gaan.
Het gevolg is dat volkorenmeel meer vezels, mineralen zoals kalium en magnesium en belangrijke B-vitamines bevat. Voedingsvezels zijn essentieel voor een gezonde spijsvertering en bevorderen de verzadiging. Als je volkorenbrood eet, blijf je langer vol dan wanneer je brood van wit meel eet. De vezels en voedingsstoffen in volkorengranen helpen ook om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden, waardoor trek wordt voorkomen.
De rijke mineralen in volkorenbrood helpen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden.
De rijke mineralen in volkorenmeel spelen een belangrijke rol bij het ondersteunen van de gezondheid van het hart en het voorkomen van darmkanker. Kalium helpt bij het reguleren van de bloeddruk en magnesium is essentieel voor de spier- en zenuwfunctie. En de B-vitamines leveren energie en ondersteunen de stofwisseling. Volkorenbrood is niet alleen een heerlijke manier om de voordelen van volkorenmeel in je dagelijkse routine op te nemen, regelmatige consumptie van volkorengranen kan ook je risico op hartaandoeningen, diabetes en bepaalde soorten kanker verlagen. Dus onthoud dat gezond ook lekker kan zijn!
Header afbeelding: Africa Studio/Shutterstock15 mensen vinden dit artikel leuk
Wetenschapsredacteur en bioloog. Ik hou van dieren en ben gefascineerd door planten, hun mogelijkheden en alles wat je ermee kunt doen. Daarom is mijn favoriete plek altijd buiten - ergens in de natuur, het liefst in mijn wilde tuin.
