Samsung's OLED TV comeback: wat je erover moet weten

Zo is het: tv-fabrikant Samsung gaat dit jaar zijn eerste verkoopbare OLED-tv op de markt brengen. Dit bleek door zijn verschijning op de CES 2022. Het nieuws is niet verrassend. Al in 2019 lekte uit dat de Zuid-Koreaanse techgigant in het geheim zijn OLED terugkeer plande. Het is echter vreemd dat de verantwoordelijken zich in officiële verklaringen gedeisd houden
.
Maar Samsungs versie van OLED klinkt uiterst veelbelovend. LG Display zou zelfs zijn monopolie op de productie van de superieure schermtechnologie kunnen verliezen. Dat komt omdat Samsung, in tegenstelling tot LG, OLED's combineert met nanodeeltjes, zogenaamde quantum dots, die tot nu toe alleen in LCD-televisies werden gebruikt.

Laten we de belangrijkste vragen verduidelijken.

Eerste dingen eerst: Waarom blijft iedereen over OLED praten?

OLED pixels zijn koolstofhoudende leds. Het bijzondere van deze pixels is dat ze niet alleen het beeld als resultaat produceren, maar ook licht. LCD-pixels kunnen dat niet. Ze produceren alleen het beeld. Om op te lichten hebben ze extra achtergrondverlichting nodig, die bestaat uit een aparte LED-laag. Deze LED's kunnen echter (nog) niet zo klein worden gebouwd als pixels. De helderheid kan dus nooit "precies" geregeld worden, d.w.z. per pixel. Dit heeft grote invloed op de beeldkwaliteit.

Ik heb dit hier nader uitgelegd:

Beide technologieën hebben hun voor- en nadelen. Het belangrijkste voordeel van OLED boven LCD is de weergave van true black dankzij de nauwkeurige regeling van de helderheid - en de betere contrasten die daarmee gepaard gaan. Anderzijds schijnen OLED pixels minder helder dan conventionele LED's: als OLED TV's hun pixels van meer energie - meer helderheid - zouden voorzien, zou er meer warmte in de pixels ontstaan. Dat zou op zijn beurt de slijtage van het materiaal versnellen en sneller leiden tot burn-in - lelijke, spookachtige beeldresten.

Niettemin is de industrie het erover eens dat OLED TV's vanaf vandaag het beste beeld produceren dat voor geld te koop is en daarom beter zijn dan LCD TV's, zoals CNET expert David Katzmaier uitlegt hier. En hoewel talloze fabrikanten OLED TV's verkopen, worden hun panelen door slechts één merk gebouwd: LG.

Wat maakt LG de OLED TV monopolist?

Al jaren strijden Samsung en LG om de kroon: wie heeft de betere tv-beeldtechnologie? Fabrikant LG Display is de dochteronderneming van LG - en die heeft een waar monopolie op OLED-panelen voor tv's. Want in tegenstelling tot de concurrentie heeft LG Display jaren geleden een manier gevonden om de helderheid van de schermen te verbeteren zonder het risico van inbranden aanzienlijk te vergroten. Het werkt als volgt:

Elke tv bestaat uit miljoenen pixels die in een raster zijn gerangschikt. Elke afzonderlijke pixel bevat drie kleine subpixels.

1. Een rood
2. Een blauw
3. Een groen

LG Display heeft nog een witte subpixel toegevoegd aan dit RGB raster. Zijn enige functie is om door zijn licht meer helderheid te geven. Dit vermindert de energiebelasting per subpixel aanzienlijk - en daarmee het risico van burn-in. De naam van deze technologie: WOLED.

Geen enkele andere fabrikant heeft de WOLED-technologie zo snel en efficiënt verkend als LG Display. Zelfs niet Samsung Display, de dochteronderneming van Samsung die tv-panelen produceert. En omdat de kosten voor onderzoek en ontwikkeling exorbitant hoog zijn, is het voor iedereen gewoon gemakkelijker om OLED-panelen van LG Display te kopen in plaats van ze zelf te onderzoeken, te ontwikkelen en te bouwen. Ook al wil geen enkele fabrikant dat toegeven: Het wordt beschouwd als een open geheim dat Sony, Philips en Panasonic hun OLED-panelen bij LG Display kopen.

Tot nu toe.

Waarom is de terugkeer van Samsung naar OLED zo opmerkelijk?

Het is niet zo dat Samsung nooit OLED-panelen heeft geprobeerd. Maar na een reeks mislukte prototypes kondigden ze in 2014 aan dat ze zich terugtrokken uit de OLED TV business.

Sindsdien wordt gesproken over een terugkeer naar OLED.

Sindsdien heeft de fabrikant zich herhaaldelijk heftig uitgesproken tegen OLED in TV's, juist vanwege het inbrandrisico. Het zou nooit bij het Zuid-Koreaanse bedrijf zijn opgekomen om zijn nederlaag toe te geven en begeerde paneeltechnologie van aartsrivaal LG te kopen. In plaats daarvan zetten ze hun LCD TV's met nanodeeltjes technologie en Mini LED in de markt als de echte ster op de markt. Kortom: Neo QLED.

Buiten de invloedskringen van Samsung - behalve bij QLED-partner TCL - kreeg deze beoordeling weinig bijval. Het was niet ongewoon dat deskundigen speculeerden dat Samsung zelfs stiekem spijt had van zijn stap weg van OLED, ook al is Samsung nog steeds de grootste tv-fabrikant ter wereld.

TV-marktaandeel gemeten naar zendingen
.

Ondertussen lijken genoemde technologische verbeteringen te zijn aangebracht. Het optreden van Samsung op de laatste CES kan daarom als historisch worden beschouwd. Samsung presenteerde zijn eigen, nieuwe en verkoopbare versie van OLED. Het heeft nog geen officiële naam. De deskundigen noemen het echter meestal Quantum Dot OLED, kortweg QD OLED.

Wat maakt de QD-OLED van Samsung anders dan de OLED van LG?

LG introduceerde de witte subpixel om een nog helderder beeld te creëren zonder het risico van meer burn-in. Samsung, daarentegen, vertrouwt op de nanodeeltjes die het bedrijf al gebruikt in zijn LCD TV's om te zorgen voor bijzonder zuiver licht. Dit maakt tv's met nanodeeltjes beter dan gewone lcd-tv's. Samsung wil nu hetzelfde principe toepassen op OLED-televisies.

Dit is hoe het werkt: Aanvankelijk zal Samsung alleen blauwe OLED's gebruiken. In plaats van conventionele kleurenfilters te gebruiken zoals LG, gebruikt Samsung een nanodeeltjeslaag die het blauwe licht van de OLED's absorbeert en van kleur verandert. Een natuurkundig verschijnsel dat speelt met de grootte van nanodeeltjes om specifiek nieuwe trillingen te creëren die wij op onze beurt waarnemen als kleuren. En zonder verlies van helderheid. Deze laag wordt een "quantum dot colour converter" genoemd, kortweg QDCC:

Het is maar een kleine verandering in de architectuur van een OLED-pixel. Maar wel een met een potentieel enorme impact.

Is Samsung's QD OLED beter dan LG's OLED?

In theorie: ja. Samsung wil het beste van beide werelden combineren in zijn QD OLED-schermen. Specifiek:

1. Perfecte zwartniveaus en contrast dankzij OLED-technologie

2. Een helder beeld zoals bij LCD TV's

3. Geen inbranding
4. Nog zuiverder kleuren dankzij nanodeeltjes aka quantum dots

Het idee om nanodeeltjes te gebruiken als kleurfiltervervanger is niet alleen goed, maar geniaal. De kleurenfilters van LG hebben een technologisch nadeel. Ter herinnering: een WOLED-pixel bestaat uit vier subpixels. In elke subpixel stralen rode, groene en blauwe OLED's met gelijke intensiteit - dit is wat wij waarnemen als "wit". De filters bovenaan blokkeren dan ongewenste kleuren. Bijvoorbeeld groen en blauw als de subpixel rood moet schijnen. Zo krijgt elke subpixel zijn toegewezen kleur.

Hierbij grafisch weergegeven:

Het probleem: Filteren vermindert ook de luminantie van de kleuren - hun helderheid. Vandaar LG's extra witte subpixel. Dit maakt het beeld weer helderder, maar verbleekt tegelijkertijd de andere kleuren. Niet dat OLED-kleuren daardoor slecht zijn. Integendeel zelfs. Maar ze benutten niet hun volledige potentieel. De fysica hierachter heb ik hier uitvoeriger beschreven:

Samsung's nanodeeltjes daarentegen filteren niet. In plaats daarvan kleuren ze het blauwige OLED licht opnieuw in. Dit is van cruciaal belang. Het betekent dat de kleuren van QD OLED pixels niet aan luminantie - of helderheid - inboeten. Dit betekent dat ze aanzienlijk meer potentieel benutten. Specifiek:

1. QD OLED pixels schijnen helderder dan WOLED pixels omdat ze geen luminantie verliezen.
2. QD OLED pixels kunnen daarom zonder de vervagende witte subpixel.
3. QD OLED-pixels produceren daarom een helderder beeld met sterkere kleuren voor dezelfde energie-input.

We onthouden: meer energie staat gelijk aan meer hitte staat gelijk aan een hoger risico op inbranden. Samsung omzeilt dat alles met zijn nieuwe architectuur. Althans in theorie.

Zijn er al eerste praktijktoetsen?

Ja. Onder andere door Linus Tech Tips. Linus lijkt de theorie in de praktijk te bevestigen, ook al moeten zijn berichten voorlopig met een korreltje zout genomen worden. Linus was in feite door Samsung uitgenodigd om het te testen. Hij zegt zelf dat Samsung zijn video zelfs heeft gesponsord.

Linus geniet echter een uitstekende reputatie als deskundige. Zijn mening legt gewicht in de schaal. Bovendien heeft Samsung nooit een externe tester vooraf nieuwe technologie laten uitproberen, zeker niet met extern bronmateriaal en apparaten die van de tester zijn, niet van Samsung, zegt Linus. Als dit waar is, is dat opnieuw een bewijs van het grote vertrouwen van Samsung in zijn eigen technologie.

De cijfers die Linus in zijn video presenteert zijn in ieder geval indrukwekkend. Laten we beginnen met de helderheid. Ter vergelijking nemen we het Evo-OLED paneel van LG en het Neo-QLED paneel van Samsung van vorig jaar. Ik heb hun nummers van rtings.com. De kolommen tonen drie venstergroottes: 2%, 50% en 100% van het beeldscherm.

De totale helderheid van de TV - de volledige venstergrootte - vertelt ons dat er weinig verschil is tussen QD-OLED en WOLED; in met licht gevulde kamers zijn LCD TV's nog steeds het meest zichtbaar. Maar de vergelijking is indrukwekkend bij twee procent venstergrootte, dus bij zeer kleine beeldvlakken. Zonnen. Lantaarns. Spotlights. Hier overtreft QD-OLED zelfs LCD. QD-OLED TV's kunnen ook veel helderder schijnen dan WOLED TV's - en zonder extra witte subpixels. Dit betekent meer luminantie, betere contrasten en dus levendigere kleuren.

Dit is precies wat SGS, een van de toonaangevende internationale producttestgroepen, bevestigt via het persbericht van Samsung. De dekking van twee kleurruimtes werd gemeten. Ten eerste de DCI-P3 kleurruimte, die momenteel het meest gebruikt wordt voor HDR en Dolby Vision inhoud. De andere is BT.2020, ook bekend als Rec.2020, dat wordt beschouwd als de kleurruimte van de toekomst. Evenzo is hier de vergelijking met Evo OLED en Neo QLED.

QD OLED presteert veel beter dan de andere technologieën. Stompt ze op de juiste manier. Er zijn waarschijnlijk geen langdurige tests voor nodig om nu al te voorspellen dat QD-OLED het beste beeld van de komende jaren zal opleveren.

Is LG's OLED suprematie ten einde?

Ja, maar niet in de nabije toekomst. De huidige monopoliepositie van LG Display is daarvoor te sterk. LG Display is immers de enige producent van OLED-panelen voor tv's. Bovendien zal het niet Samsung zijn die de eerste QD OLED TV op de markt brengt, maar Sony.

Wacht, wat?

In feite is de Japanse tv-fabrikant tot nu toe de enige die al een concreet model heeft aangekondigd - de Sony Bravia A95K, hierboven afgebeeld op de omslagfoto. De verkoop zou al in mei kunnen beginnen. Sony wilde niet zeggen waar zijn QD OLED paneel vandaan komt toen de redactie ernaar vroeg. Het lijkt echter waarschijnlijk dat Sony van Samsung Display heeft gekocht.

Samsung zelf wil dit jaar ook zijn eerste QD OLED TV op de markt brengen. Wanneer precies, kon Samsung Zwitserland bij navraag niet zeggen.

De reden voor de vertraagde marktintroductie, zo werd mij verteld door goed geïnformeerde bronnen in de industrie, zou intern gekibbel kunnen zijn tussen Samsung en Samsung Display. Zou kunnen. Niets is bevestigd.

De mate waarin Samsung Display zijn paneelfabrieken zal opwarmen voor QD OLED hangt af van de marktvraag. Dit hangt weer af van de prijs van de tv's. En niemand heeft de prijs nog genoemd. Zelfs Sony niet. Het is daarom twijfelachtig of QD-OLED op korte termijn grote veranderingen in de televisiemarkt zal veroorzaken.

Zal ik wachten met de aanschaf van een OLED TV ten gunste van QD-OLED?

Nee. Industrie-experts, waaronder Caleb Denison van digital Trends, suggereren dat de eerste QD OLED TV's in de komende jaren nog veel te duur zullen zijn voor de meesten van ons. Dit komt overeen met wat goed geïnformeerde bronnen mij tot nu toe hebben verteld: De verkoopprijs voor een 65-inch model zou ongeveer 4500 tot 5000 frank bedragen. Plusminus.

LG Display daarentegen heeft de afgelopen jaren de marktpositie van WOLED geconsolideerd: De technologie is volwassener, efficiënter en goedkoper te produceren dan ooit. Steeds meer mensen kunnen zich de eens zo dure OLED TV's veroorloven. Bovendien is het nog steeds zo dat OLED's een beter beeld produceren dan alles wat we kenden vóór QD-OLED.

De volgende verklaring van Sony spreekt hier ook voor:

Dit zou ook een van de redenen kunnen zijn waarom Samsung zich tot nu toe zo gedeisd heeft gehouden met betrekking tot zijn eigen nieuwe QD OLED technologie: die is nog te duur om snel een einde te maken aan WOLED. Bovendien werkt Samsung al jaren aan Micro LED - in principe hetzelfde als OLED, alleen zonder koolstofhoudend materiaal - dat de echte OLED-killer zou moeten zijn. Binnenkort. Volgend jaar. Of het jaar daarop. De Zuid-Koreanen stellen de marktintroductie voor de huiskamer al een eeuwigheid uit. En waar QD OLED dan precies zou passen - de marketingafdeling van Samsung rekt daar waarschijnlijk zijn hersenen al over.

LG Display heeft nog tijd om te reageren met zijn eigen versie van QD-OLED. Het zal moeten. LG zal niet meer panelen van zijn aartsrivaal kopen dan Samsung al die jaren van LG Display heeft gekocht. Dit komt ons consumenten ten goede. Concurrentie stimuleert niet alleen het bedrijfsleven, maar drukt ook de prijzen.

LG Zwitserland wilde desgevraagd door de redactie geen commentaar geven op QD-OLED.

Update 18 maart, 13:55 uur:

Heise Online beweert flagrante zwakheden te hebben ontdekt in Samsung's QD OLED. Wat is het verhaal?

Dank aan de commentaarkolom voor het wijzen hierop!