"Shōgun": nu al het hoogtepunt van het jaar - na slechts twee afleveringen

Eén ding voorop: er staan geen spoilers in deze recensie. Je leest alleen informatie die bekend is uit de trailers die al zijn uitgebracht.

Het is niet de eerste verfilming van James Clavells gelijknamige historische roman. Maar mogelijk wel de beste tot nu toe. Dat is tenminste wat zowel critici als kijkers zeggen. Met weelderige beelden, een gelaagd ensemble en een spannend verhaal dat geschiedenis en fictie kundig combineert, heeft "Shōgun" het potentieel om fans van "Game of Thrones" en "The Last Samurai" in gelijke mate te bekoren.

Meer dan dat: ik heb tot nu toe nog maar twee afleveringen gezien, maar ik durf te zeggen dat "Shōgun" het seriehoogtepunt van het jaar is.

Dit is waar "Shōgun"

over gaat Het is 1600 en er heerst chaos in het land na de dood van Taiko, de machtige leider van Japan. Hoewel hij een zevenjarige zoon en erfgenaam heeft achtergelaten, is hij nog steeds niet in staat om te regeren omdat hij minderjarig is. Juist daarom heeft Taiko verordend dat zijn raad van vijf regenten, die elk een van de vijf grote regio's van Japan vertegenwoordigen, het land moeten regeren totdat zijn zoon meerderjarig is. Maar zodra Taiko dood is, beginnen de intriges.

Vier van de vijf regenten, overtuigd van de kracht van hun eigen samoerai-legers, streven naar meer dan alleen het bestuur van Japan. Ze zijn zich er echter van bewust dat een open conflict geen winnaar zou opleveren. Daarom nemen ze in eerste instantie hun toevlucht tot subtielere methoden om hun rivaliserende regent, Yoshii Toranaga (Hiroyuki Sanada) uit Kanto te elimineren. De eerste stap is om hem uit zijn functie te ontheffen en hem tot eerlijk spel te verklaren. Maar Toranaga heeft nog een troef achter de hand: de gestrande Engelse navigator John Blackthorne (Cosmo Jarvis).

De protestantse Blackthorne is niet alleen de eerste Engelsman in Japan. Samen met Toranaga heeft hij ook gemeenschappelijke vijanden in het land: de Portugese katholieken, die al tot op de hoogste politieke niveaus een sterke aanwezigheid hebben opgebouwd. Toranaga ziet dit als een kans. Door handig gebruik te maken van Blackthorne kan hij tweedracht zaaien tussen de deels katholieke heersers en zo tijd winnen. Tijd om te streven naar de hoogste titel die gewone stervelingen in Japan de ultieme macht geeft: die van Shōgun.

Geen tronenspel, maar een titelspel

Shōgun. In het Duits: barbaarse generaal. In het feodale Japan werd deze titel gegeven aan de hoogste militaire bevelhebber. In feite de leider van het hele land. Dit komt omdat de Shōgunaat periode een tijdperk was waarin Japan werd geregeerd door een militair regime. Tijdens deze periode, ook wel bekend als de Edo-periode, was de shōgun de feitelijke heerser, terwijl de keizer meer een ceremoniële rol had. Uiteindelijk eindigde het shōgunaat met de Meiji Restauratie in 1868, toen de eens zo eervolle samoerai van hun bevoorrechte status werden ontdaan, de politieke macht werd teruggegeven aan keizer Meiji en Japan begon te moderniseren en zich open te stellen voor het Westen.

Als dit bekend in de oren klinkt: Ja, "The Last Samurai" speelt zich af tijdens deze Meiji Restauratie. Ook in de film: Hiroyuki Sanada als de meedogenloze samoerai zwaardvechter Ujio. Vandaag, 21 jaar later, speelt hij de rol van Lord Regent Yoshii Toranaga in "Shōgun". Daar is hij rustiger. Waardiger. Sluwer. Maar niet minder gevaarlijk.

Maar waar "The Last Samurai" zijn verhaal vertelt vanuit het perspectief van de vreemdeling in een vreemd land, namelijk dat van de Amerikaanse ex-generaal van Tom Cruise, is "Shōgun" een klassiek ensemblestuk en komt daardoor qua tempo, sfeer en spanning heel dicht in de buurt van de eerste seizoenen van "Game of Thrones". Alleen zonder fantasie. Maar met samoerai in plaats daarvan.

Er is dus geen individueel hoofdpersonage, maar meerdere. Sommigen belangrijker dan anderen. We krijgen hun scènes, hun plannen en hun belangen achter elkaar te zien. En hoe behendig ze aan de touwtjes trekken om de overhand te krijgen in het delicate spel om de titel van Shōgun. Pure spanning. Tenminste voor fans van gecultiveerde storytelling. Want hoewel de grote gevechtsscènes waarnaar in de trailers wordt gehint nog moeten komen, begint de serie voorlopig langzaam en weloverwogen - ook al verhullen rollende hoofden of levend gekookte mensen nooit de meedogenloze aard van een volk dat gewoonten en tradities als een masker kan dragen en afwerpen.

Authenticiteit zoals zelden gezien in Hollywood

"Shōgun" ziet er gewoon adembenemend uit. Van de sets, kostuums en harnassen tot de make-up en achtergronden. Om nog maar te zwijgen over de computereffecten. Bijvoorbeeld wanneer de gestrande Engelsman Blackthorne voor het eerst het feodale Osaka wordt binnengeleid, verwachtend in handen te vallen van wilden en barbaren. Hij is niet de enige wiens mond openvalt bij het zien van zo'n majestueuze beschaving.

Het feit dat de serie de Japanse personages een veel grotere rol geeft dan het origineel draagt bij aan deze indrukwekkende authenticiteit. "Shōgun", het boek, wordt voornamelijk verteld vanuit het perspectief van John Blackthorne. De serie, die is opgezet als een ensemblestuk, is dat niet. In feite wordt er het grootste deel van de tijd alleen Japans gesproken - en er is geen Hollywood-achtige nasynchronisatie, waarbij Japanners Engels met een accent spreken. Dit draagt enorm bij aan de onderdompeling.

Zonder dat er Portugees wordt gesproken. Dan spreek je toch Engels. Daar is een reden voor: de Portugezen waren de eerste Europeanen die een veilige route naar Japan vonden en handelsbetrekkingen aanknoopten, het katholicisme verspreidden en de Portugese taal vestigden. Lange tijd werd in Japan zelfs aangenomen dat heel Europa alleen uit Portugal bestond. Dit idee veranderde pas met de komst van de Engelse navigator William Adams aan het begin van de 17e eeuw, op wie het personage van John Blackthorne losjes is gebaseerd.

In het "Shōgun"-universum spreken Blackthorne en de paar tweetalige Japanners ook Portugees, ook al horen wij kijkers Engels (en Duits in de Duitse nagesynchroniseerde versie). Als het team achter de bewerking echt had gekozen voor een honderd procent authentieke uitvoering qua talen, hadden ze de hele serie kunnen ondertitelen. Als Amerikaans-Japanse productie wilden ze toch niet zo ver gaan.

Conclusie: Ik wil meer politieke intriges en samoerai gevechten - nu!

Er zijn tot nu toe maar twee afleveringen officieel uitgebracht. Maar die alleen al hebben me ondergedompeld in het feodale Japan, dat op de rand staat van een eeuwenlange burgeroorlog. Ik heb niets aan te merken. Maar veel meer om te prijzen. Vooral het spannende verhaal, dat je ondanks het (nog) rustige tempo nooit laat vervelen.

Een ongelooflijk goed gepresenteerde cast, aangevoerd door de sensationele Hiroyuki Sanada als regent Yoshii Toranaga en Cosmo Jarvis als John Blackthorne, die met een bijzonder vieze tong speelt. De politieke intriges zijn begonnen. De epische gevechten moeten nog komen. En de volgende aflevering? Daar kan ik bijna niet op wachten. Tot die tijd trakteer ik mezelf op wat achtergrondmateriaal.

"Shōgun" begon op 27 februari met een dubbele aflevering op Disney+ (Star). De serie bestaat uit tien afleveringen van elk ongeveer 60 minuten. De volgende aflevering verschijnt elke dinsdag. Uitgebracht vanaf 12 jaar.