Sportende kinderen: wat ouders verkeerd doen

Michael Restin

14/4/2025

Vertaling: machinaal vertaald

Veel ouders vinden het moeilijk om hun mening over de sportprestaties van hun kinderen voor zich te houden. Zelfs degenen die zich aan de zijlijn nog kunnen beheersen, beginnen op weg naar huis te debriefen. Dit kan alleen maar fout gaan.

Stel je voor dat ouders, vooral vaders, zich doordeweeks op school net zo zouden gedragen als tijdens sportwedstrijden in het weekend. De hel zou losbreken in de klas. "Vermenigvuldig nu! Looos! Los de vergelijking op!" - "Er staat een komma voor en na de betrekkelijke bijzin!" - "Hé, juf, hoe lang nog?"

Wat bijna geen enkele ouder zal denken dat zijn zoon of dochter goed op weg is om professor in de wiskunde te worden omdat zijn kind de tafels van vermenigvuldiging probleemloos onder de knie heeft, in de sport ligt dat heel anders. Vooral in disciplines die een carrière beloven, breekt ouderlijke ambitie ongegeneerd door. Het kan uitgroeien tot iets groots. Net als Frank Lampard, die als voetballer het project van zijn vader was.

Ik heb de tragedie op sportvelden vanuit drie verschillende perspectieven waargenomen: Als kind, als coach en als vader. Met teamgenoten, aan de zijlijn van toernooien en bij andere clubs. Gelukkig gedraagt de meerderheid van de ouders zich correct. Zoals meestal het geval is, is het een kleine maar luidruchtige minderheid die problemen veroorzaakt en het weekend verpest voor meer dan alleen hun eigen kind.

De soort die coacht vanaf de zijlijn of de tribune en coaches overstemt; die altijd met één been in het veld staat als de organisator geen duidelijke grenzen trekt; die geen onzekere kinderen opbouwt maar botweg tegen ze schreeuwt; die creativiteit en spelvreugde smoort omdat in hun ogen alleen winnen telt.

Kinderen willen zelf winnen. Maar ze moeten ook leren omgaan met het feit dat dit niet altijd lukt. En ouders moeten daarbij helpen.

Bied ruimte voor ontspanning

Het is niet altijd makkelijk om te kijken als je emotioneel betrokken bent. Maar zelfs als je aan de zijlijn hebt gestaan en hebt meegejuicht, ligt er nog een uitdaging op je te wachten: Het kwetsbare moment waarop je weer alleen bent met je kind. Dit moment vindt vaak plaats in de auto. Als de deur dicht is, is de buitenwereld buitengesloten en is een gesprek bijna onvermijdelijk. Er is zelfs een recent onderzoek dat naar deze situatie kijkt en de gesprekken analyseert tussen getalenteerde Britse tennissers en hun ouders tijdens de rit naar huis

Niet verrassend, ongevraagde kritiek werd helemaal niet goed ontvangen, terwijl gesprekken op initiatief van het kind leidden tot diepgaande gesprekken op ooghoogte. Terwijl empathische ouders het kind de ruimte geven en voorzichtig het gevoelsleven van hun kroost verkennen, zeggen anderen: Doe de deur dicht, nu praat ik. En dat is zelden goed voor het kind, ongeacht het sportieve resultaat.

Ben je gelukkig?

Thierry Henry beschreef een van deze scènes op indrukwekkende wijze. De voormalige Franse voetballer van wereldklasse had zo'n vader die nooit tevreden was. Die hem bij zijn geboorte een wereldcarrière voorspelde en later als hoogste autoriteit aan de zijlijn stond om een oordeel te vellen. Henry beschrijft zo'n scène uit zijn jeugd in deze podcast.

Een jeugdwedstrijd is afgelopen en de vader, van wiens lichaamstaal de jonge Thierry zich altijd bewust is, zelfs op het veld, is merkbaar opgeladen. De autodeur slaat dicht. "Ben je blij?" vraagt de vader. Thierry, onzeker wat te antwoorden, zegt aarzelend "ja". Een vergissing, hoewel er waarschijnlijk geen goed antwoord was geweest. De rest van de reis repeteert zijn vader elke kleine spelscène die volgens hem niet goed ging. Thuis vraagt zijn moeder aan de ontredderde Thierry: "Heb je verloren?" Antwoord: "Nee, we hebben met 6:0 gewonnen - en ik heb zes doelpunten gemaakt."

De verkeerde rolmodellen

Ouders spelen een belangrijke rol in het sportieve leven van hun kinderen. En er zijn een aantal wetenschappelijke bevindingen over welk gedrag motiverend en heilzaam is. Kinderen moeten zelfstandig sporten en positieve steun krijgen. Helaas zijn er echter een aantal ouderlijke "rolmodellen" die hun kinderen met succes naar de top van de wereld hebben gestuwd. Thierry Henry is een van de 0,0001 procent voor wie de berekening van de vader op het eerste gezicht klopte.

Succes, geld en roem overtreffen alles aan de buitenkant. De depressie, constante druk en zelftwijfel blijven onzichtbaar. Vooral niet die van de andere 99,9999 procent die het nooit zo ver hebben geschopt en gewoon kapot zijn gegaan aan de verwachtingen van anderen. Die als kind geen hobby mochten hebben, maar een missie moesten vervullen.

Of hun sport haatten zoals Andre Agassi. Hij had er niet eens zelf voor gekozen. Omdat hij, net als zijn latere vrouw Steffi Graf, gedreven werd door zijn vader. In zijn biografie beschrijft hij hoe de twee mannen, supervaders die de 70 naderden, bijna slaags raakten toen ze elkaar voor het eerst ontmoetten, ruziënd over de beste trainingsmethoden.

Fictie

Open

Duits, Andre Agassi, 2019

Tiger Woods, de Ball broers uit de NBA met hun excentrieke vader LaVar of de zusjes Williams, wiens vader zelfs andermans kinderen betaalde om zijn dochters te coachen tijdens de training om ze op de ergst mogelijke manier te beledigen. Dit zijn maar een paar voorbeelden van carrières die ouders voor hun kinderen in gedachten hadden.

De lijst is lang genoeg om een aantal imitators aan te trekken. Dit kan in één op de miljoen gevallen lonend zijn, in ieder geval financieel. Voor allemaal blijven er mentale littekens achter.

Link eigenwaarde niet aan prestaties

De meeste wedstrijden vinden plaats op een niveau dat geen mondiale carrière belooft. En toch doen sommige ouders alsof een wedstrijd het enige is dat er echt toe doet. Ze zouden zich moeten afvragen of het echt een goed idee is om het gevoel van eigenwaarde van een kind te koppelen aan hun sportprestaties. Kinderen sterk maken betekent hun zelfvertrouwen opbouwen. Wat weer niet betekent dat je kritiekloos alles moet toejuichen wat je kroost aanraakt.

Een wedstrijd is altijd erg emotioneel omdat succes en falen, superioriteit en inferioriteit, eerlijkheid en vervelend gedrag voor iedereen zichtbaar worden. Daarom kan sport je zoveel leren voor het leven als je de juiste balans vindt in de omgang ermee. Op de website van Zwitsers Olympisch kun je bijvoorbeeld vinden hoe je ondersteuning kunt krijgen:

• Waarder het kind ongeacht zijn of haar sportprestaties
• Feedback moet objectief worden uitgedrukt
• Gebruik "ik"-berichten voor observaties en indrukken
• Ben specifiek zodat het kind kan begrijpen waarom de ouders trots zijn.
• Blijf positief en bedenk dat het moeilijk is om kritiek te verdragen
• Luister naar het kind en geef het de ruimte om zijn eigen indrukken te delen.
• Kalmeer het kind als dat nodig is en bied steun.

Ik heb geleerd dat het niet belangrijk is wat er door mijn hoofd ging terwijl ik keek. Het is belangrijk om te begrijpen wat de kinderen bewoog. Want dat zijn vaak totaal verschillende thema's.

Michael Restin

Senior Editor

Michael.Restin@digitecgalaxus.ch

Eenvoudige schrijver, vader van twee kinderen. Is graag in beweging, beweegt zich door het dagelijkse gezinsleven, jongleert met verschillende ballen en laat af en toe iets vallen. Een bal. Of een opmerking. Of allebei.

Deze artikelen kunnen je ook interesseren