Starlink satelliet internet review: tot 250 megabit vanuit de ruimte

Voor wie is het ruimte-internet van SpaceX eigenlijk? Iedereen die het zich kan veroorloven en geen andere optie heeft voor "snel" internet. Een kaasmakerij in de bergen dus, of globetrotters die in hun camper de meest afgelegen hoekjes willen verkennen. Overigens is het niet echt geschikt voor online gamen, maar daarover later meer.

Je krijgt verschillende snelheden, afhankelijk van je locatie. In de VS ligt de downloadsnelheid momenteel rond de 60 megabit per seconde. Waar ik woon, ten noorden van Zürich, kan ik gemiddeld meer dan 200 megabit per seconde downloaden. Dit komt omdat de downloadsnelheid daalt als er veel andere Starlink gebruikers actief zijn in je omgeving. Waar je ook bent, je zult tevreden moeten zijn met uploadsnelheden van iets meer dan 10 megabit per seconde - ik heb gemerkt dat het even wennen is.

In een plattelandsdorpje dat toch dicht bij de stad ligt, heeft de schotelantenne geen zin. De hardware en het internetabonnement van SpaceX zijn duurder en minder krachtig dan kabelinternet. Ook zijn schuine daken niet altijd een goede locatie voor de schotel met zijn geïntegreerde motor en verwarming. De Starlink app maakt me dit ook duidelijk na de eerste installatie. Maar na het dichter bij de nok van het dak te hebben geplaatst, loopt alles gesmeerd. Eén ding verbaast me echter echt: de draadloze router die bij de set wordt geleverd heeft geen enkele Ethernetpoort.

Let op: je hebt toestemming nodig voor installatie op het dak

Afhankelijk van de staat en de gemeente heb je een vergunning nodig om een schotelantenne op het dak van een huis te installeren. In Zwitserland heb je meestal een vergunning nodig van de betreffende bouwautoriteit. Je hebt ook de schriftelijke toestemming van je huisbaas nodig voor elke verandering aan een huurwoning volgens de huurwetgeving (artikel 260a van de Zwitserse Code of Obligations).

Hoe Starlink werkt: een keer naar de ruimte en terug

Starlink is het satellietinternet van SpaceX. Het ruimtevaartbedrijf begon in 2019 met het lanceren van Starlink satellieten in de ruimte. Het exploiteert nu meer dan 4.000 kleine satellieten op een hoogte van 540 tot 570 kilometer in een baan om de aarde. Er zijn plannen om het netwerk uit te breiden naar 12.000 eenheden, die hun werk moeten doen op een hoogte tussen 340 en 614 kilometer. Een verdere uitbreiding tot 42.000 eenheden is ook gepland. Vanaf medio 2023 heeft Starlink al meer dan 1,5 miljoen abonnees.

Starlink is momenteel beschikbaar in de meeste landen in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Australië en Nieuw-Zeeland, evenals in enkele landen in Afrika en Azië. Je kunt gedetailleerde informatie vinden over de status en de landen die binnenkort volgen hier.

Afhankelijk van de locatie heeft de satellietschotel een verschillende mate van zichtbaarheid naar het noorden nodig om van je ruimte-internet te kunnen genieten. Dit komt omdat een bijzonder groot aantal satellieten zich op 53 graden breedtegraad bevindt. Als je een schotel in Zwitserland instelt, zul je merken dat hij automatisch naar het noordoosten wijst. Hierdoor kan hij tot tien satellieten tegelijk volgen en automatisch de satelliet met de beste signaalkwaliteit selecteren. Omdat de satellieten altijd in beweging zijn, past de schotel zich voortdurend aan aan de juiste richting voor nieuw opkomende satellieten.

In 2022 zal de gemiddelde downloadsnelheid wereldwijd naar verwachting 87 megabits (10,9 megabytes) per seconde zijn. Ik test een stationaire Starlink schotel. De snelheid zou normaal gesproken tussen de 50 en 150 megabit per seconde moeten liggen bij het downloaden en tussen de 10 en 20 megabit bij het uploaden. De latentie zou tussen de 20 en 40 milliseconden moeten liggen. In sommige landen biedt SpaceX al een zakelijke Starlink-oplossing die snelheden tussen 150 en 500 megabit per seconde zou bieden. Er zijn ook schotels ontworpen voor mobiel gebruik, die binnenkort beschikbaar zouden moeten zijn. Een particuliere Starlink oplossing voor de scheepvaart is een ambitie voor de toekomst. De passagiersscheepvaart daarentegen wordt al uitgerust met schotels.

Wat heb je nodig voor Starlink en wat kost het

Een schuin dak is niet ideaal voor een Starlink schotelantenne. Als er te veel dak boven de schotel is, kan dit de verbinding tussen de schotel en de satelliet belemmeren. Om SpaceX's ruimte-internet te laten werken, moet de schotel rondom zichtbaar zijn - om precies te zijn vanaf een elevatiehoek van 25 graden. Dit betekent dat hij het beste werkt op een relatief vlak oppervlak of dicht bij de nok van een dak - obstakels, zoals boomtoppen, zullen de verbinding met de satelliet belemmeren. Als je wilt controleren of een locatie geschikt is voor Starlink, kun je de bijbehorende app gebruiken. Deze is beschikbaar voor Android en iOS en heeft een functie die je camera gebruikt om de potentiële locatie te scannen en je vertelt of deze niet geschikt is.

Aangezien ik thuis vanaf twee verdiepingen toegang heb tot vier zijden van het dak, plaats ik de schotel alleen waar dat het handigst is. Ik bevestig hem iets boven de eerste zolderverdieping aan de zuidkant. Dat betekent echter dat hij te ver van de gevel staat voor een goede ontvangst. En te dicht bij de westkant van het dak, die er een dwarsgevel boven vormt met de zuidkant.

Gegeven moet worden dat ik Starlink's locatiescanfunctie niet heb gebruikt voordat ik hem inzette. De Starlink app waarschuwt me als volgt voor het probleem:

Naast de informatie dat ik elke vijf minuten een onderbreking moet verwachten, krijg ik ook precies te zien waar zich eventuele problemen voordoen op het spiegelende oppervlak. De schotel wordt naar het noorden en oosten toe soms een beetje verduisterd door het hogere dak, dus ik pak alles weer in en plaats hem terug op de hogere tweede zolderverdieping aan de westkant. De problemen zijn dus verleden tijd.

Zoals je kunt zien is de schotel voor mijn test provisorisch op de sneeuwvanger geplaatst en vastgezet met kabelbinders. Het is verre van een aanbevolen methode. De meegeleverde standaard is stabiel en de schotel weegt meer dan zes kilo. Maar als er een herfststorm op komst is, zou ik er niet op wedden dat het echt standhoudt.

Niet echt goedkoop

Als je eenmaal een geschikte locatie hebt gevonden, kost de standaardkit momenteel 400 frank. Starlink rekent ook een eenmalig bedrag van 50 frank om de hardware te activeren. De kit bevat de standaardschotel met een verwijderbare kabel van 15 meter, een metalen standaard en een draadloze router. Nog niet verkrijgbaar in onze winkel en niet inbegrepen in deze kit zijn alternatieve schotels die sterker zijn of ontworpen voor draagbaar gebruik.

De Starlink schotel heeft ingebouwde verwarming zodat je zelfs in de winter ondanks sneeuwvlagen kunt surfen. Dan is het wel belangrijk om ervoor te zorgen dat katten geen toegang hebben tot de schotel. Er zijn genoeg verhalen over Starlink schotels die tot de rand toe gevuld zijn met viervoeters.

Naast de hardware heb je een Starlink internetabonnement nodig. De kosten hiervoor verschillen per land. In Zwitserland rekent SpaceX momenteel 65 frank per maand. Het abonnement is niet beperkt qua data. Er is zoveel snelheid als de satellieten kunnen leveren op basis van hun werkbelasting.

Accessoires: ontbrekende ethernetpoorten, Wi-Fi-uitbreidingen en schotelbevestigingen

Je kunt de Wi-Fi-router niet via ethernet verbinden met andere netwerkapparaten omdat er geen verbinding is. Er is maar één ingang op het apparaat voor de lange kabel van de schotel en een tweede voor de stroomaansluiting. Ik ben nog nooit zo'n router tegengekomen - wat heeft het voor zin? Maar er is een oplossing in de vorm van een Ethernet-adapter die je voor de router kunt hangen:

Op het moment dat dit artikel live gaat, is de netwerkadapter nog niet verkrijgbaar in dit land. Hij is eerder verkocht voor $25 in de VS. Je hebt er een gigabit RJ45-poort voor - niet twee of drie, wat volgens mij logischer is. Als je deze poort hebt, kun je niet alleen een netwerkapparaat aansluiten (ik raad een switch aan), je hebt ook de optie om de router in bypassmodus te zetten. Hierdoor worden de routertaken van het apparaat uitgeschakeld en kun je een betere Wi-Fi-router gebruiken.

Als ouderwets model heeft de (tweede generatie) Starlink router alleen de Wi-Fi 5 standaard. Toch heeft hij geen problemen met mesh-netwerken - zijn netwerk kan worden uitgebreid met andere netwerkapparaten die geschikt zijn voor mesh om een mesh-systeem te vormen. Dit zorgt ervoor dat er een eigen netwerk wordt gecreëerd op de bestemmingsverdieping, wat veel beter is dan de klassieke repeater die het signaal doorstuurt. De Starlink router zendt echter maar met drie antennes (3×3 MU-MIMO), wat de verbinding met een mesh-repeater kan beperken in vergelijking met gangbare oplossingen met vier antennes (4×4 MU-MIMO). Vooral in een stevig gebouwd huis.

Als je een officiële Starlink mesh repeater wilt kopen om de Wi-Fi uit te breiden, dan is deze nog niet beschikbaar in onze winkel. We doen ons best om deze en andere accessoires zo snel mogelijk te leveren. Dit betekent dat er nog langere kabels (22,8 en 45,7 meter) en bevestigingsaccessoires zullen volgen.

Waag de gok en installeer Starlink op het dak met de volgende montagemogelijkheden:

Voor iedereen die een gat wil boren, heeft Starlink ook oplossingen voor kabelgeleiding ontwikkeld:

Hoe gemakkelijk het is om te installeren

Wat misschien niet zo gemakkelijk is bij het installeren van Starlink, is het leggen van de kabelverbinding tussen de schotel en de router. Omdat ik voor mijn test geen gat in de muur kan boren zonder dat mijn huisbaas boos wordt, gebruik ik een open dakraam.

Als de schotel eenmaal op zijn plaats staat en de kabel is gelegd, kan Starlink gemakkelijk en in enkele minuten worden opgestart. Ik sluit gewoon de kabel van de schotel en de stroomkabel aan op de router.

Het beste is om de router in het midden van je huis te plaatsen, zodat het Wi-Fi-signaal zoveel mogelijk vierkante meters bestrijkt. Na twee minuten wachten, kijkend uit het raam, zie ik dat de schotel is gekanteld van zijn verticale installatiepositie naar een horizontale. Ik start de Starlink app en volg de instructies. Ik kies hoe mijn Wi-Fi-netwerk moet heten, stel een wachtwoord in en koppel de app aan mijn Starlink-account.

Zodra dat klaar is, ben ik online. Een eerste snelheidstest levert bijna 200 megabit per seconde op. Maar dat is misschien nog niet het einde van het verhaal: de app vertelt me dat hij 15 minuten nodig heeft om het signaal voorlopig te stabiliseren. Daarna verzamelt Starlink nog vijf uur aan gegevens om te garanderen dat er geen blokkades zijn.

De downstream- en upstreamsnelheden van Starlink (augustus 2023, in de buurt van Zürich)

Tijdens de testweek is het herfstachtig weer, hoewel het nog volop zomer is. Er zijn dagen van 30 graden met een blauwe lucht en zonneschijn, maar ook dagen van 14 graden met zware regen en een dikke wolkenlaag. Soms stormt het ook een beetje, maar dat overleeft mijn geïmproviseerde installatie perfect.

Heeft het weer invloed op de snelheid of latency? Absoluut niet in mijn tests. Hoewel ik op verschillende dagen en tijden verschillende resultaten kreeg, was dit onafhankelijk van de weersomstandigheden. Toch kunnen regendruppels op de spiegel de prestaties verminderen. Harde wind kan er ook voor zorgen dat de schotel gaat trillen, wat ook kan resulteren in signaalverlies.

Ik heb de snelheid en prestaties van de schotel getest.

Ik heb de snelheid en latency zo vaak mogelijk getest gedurende zeven dagen op verschillende tijden van de dag en nacht. Ik gebruikte een huidige laptop in dezelfde kamer als de Starlink Wi-Fi router. Het volgende is het cumulatieve resultaat in termen van snelheid bij het testen met Ookla's Speedtest:

Gemiddeld krijg ik 205 megabit per seconde (25,6 megabyte). Als ik dat verdeel over het streamen van 4K films, kan ik er minstens acht tegelijk draaien. Geen enkele streamingdienst streamt met meer dan 25 megabit. Dat is verdomd veel. Het uploadcijfer is met 12 megabit per seconde (1,5 megabyte) echter niet zo hoog. Als ik grote foto's in RAW-formaat op de redactieserver wil laden, duurt dat een helse 66,6 seconden per 100 megabyte. Aan de andere kant is het goed dat ik nooit onder de 143 megabit download en ook het uploaden heeft geen grote uitschieters - negen megabit was altijd gegarandeerd.

Als ik naar mijn IP-adres kijk, maakt het getal eerder een ongebruikelijke indruk dan een verblindende. Ik zoek mijn IP-locatie op internet op en realiseer me dan dat ik in de VS ben. De Starlink schotel stuurt een signaal naar de satelliet, die op zijn beurt een signaal naar de grond stuurt, dat uiteindelijk in Seattle, Washington, terechtkomt. Dit kan een voordeel of een nadeel zijn, afhankelijk van de situatie. Als je vaak een VPN gebruikt om toegang te krijgen tot inhoud uit de VS, dan hoef je dat niet meer te doen. Als je vaak gegevens moet uploaden of downloaden naar een Europese server of NAS, krijg je misschien minder prestaties. Voor de meeste internetgebruikers zou dit echter niet uit moeten maken.

Ping: waarom Starlink niet geschikt is voor online gamers

Als je wilt testen hoe lang een datasignaal erover doet om van de computer naar de server en terug te reizen, kun je dit doen met een ping. Hiermee kun je latenties vaststellen. Als een signaal er te lang over doet, kan dat erg storend zijn bij het spelen van online games.

SpaceX schrijft zelf dat Starlink lage latencies moet hebben. Het bedrijf beschouwt 20 tot 40 milliseconden vertraging als laag. Ik leg deze theoretische waarden naast me neer en gebruik de console om zelf te controleren hoe snel het internet reageert op mijn oproepen. Om dit te doen, ping ik google.com. Ter vergelijking heb ik ook kabelinternet getest:

De gemiddelde ping van 42 milliseconden is meer dan drie keer zo hoog als bij kabelinternet, maar binnen een bereik dat ook voor gamers acceptabel zou kunnen zijn. Nou ja, dat zou kunnen, als er niet zoveel uitschieters boven zaten. Als je een shooter speelt en snel wilt reageren, kan een vertraging van een tiende van een seconde met Starlink internet vervelend zijn. Evenzo kunnen hoge latenties geduld vergen als je veel kleine bestanden wilt uploaden naar een server. De ping is prima voor gemiddelde internetgebruikers die geen games spelen.

Relatief hoog stroomverbruik

Afhankelijk van het model verbruikt een Wi-Fi-router normaal gesproken tussen de 12 en 30 watt als hij gegevens verstuurt of ontvangt. Mijn stroommeter geeft meer aan voor de Starlink router.

Ik begon het aantal watt te meten direct nadat ik Starlink voor het eerst had opgestart. In de eerste 15 minuten verbruikt hij tot 97 watt tijdens het kalibreren. Daarna daalt het verbruik. Als er op dat moment geen apparaat actief is, schommelt het stroomverbruik elke seconde - het beweegt tussen 43 en 61 watt. Als ik een snelheidstest doe, schommelt het tussen 62 en 76 watt.

Wat hier echt opvalt in de winter is de verwarming van de schotel. Hij zou 90 watt extra moeten kunnen trekken. Omdat er op dit moment weinig sneeuw ligt onder de 2.000 meter hoogte, kan ik dat niet controleren.

Verdict: het ruimte-internet werkt goed; de prijs en de routerapparatuur kunnen beter

Eerlijk gezegd heeft SpaceX me verrast. Voor de test twijfelde ik er niet aan dat satellietinternet zou werken. Maar ik had minder snelheid verwacht. Met 205 megabit per seconde kan ik veel doen en ook grotere downloads binnen een redelijke tijd binnenhalen. Ik wist van tevoren dat het uploadcijfer relatief mager was, maar dat maakt het niet beter. Gelukkig download ik veel meer dan ik upload.

Omdat ik meer offline dan online games speel, stoort de hoge latency me ook niet. Het feit dat SpaceX adverteert met lage latency is daarentegen brutaal. Het is beter om transparant toe te geven dat het product ook een keerzijde heeft - en te adverteren met wat er daadwerkelijk is: je kunt een internetverbinding krijgen, hoe afgelegen je huis ook is. Dat is goed, ook al is het duur en heeft de draadloze router ouderwetse Wi-Fi 5... en heeft het niet eens een ethernetpoort.

Header afbeelding: Martin Jud