Vreemde records, dure rechters en propaganda: feiten over het Guinness Book of Records

Nee, het is niet toevallig dezelfde naam. Nee, het "Guinness Book of Records" heet eigenlijk zo vanwege de Ierse brouwerij. En het zou zo zijn ontstaan: stel je voor dat je in Ierland bent in de jaren vijftig. Na een vogeljacht zitten de heren bij elkaar en bespreken waarom de hagelkorrels uit hun geweren de vogels misten. De reden was niet hun eigen onvermogen, maar eerder het feit dat ze te maken hadden met het snelste wild van Europa. Maar daar is geen bewijs voor. De jachtpartij kon niet gewoon hun smartphones tevoorschijn halen en de waarheid op Wikipedia opzoeken.

Kinderboeken

Ravensburger Guinness World Records 2025

Duits, Guinness World Records Ltd., 2024

7

Kinderboeken

Ravensburger Guinness World Records 2025

Duits, Guinness World Records Ltd., 2024

7

En zo kwam de toenmalige directeur van de Guinness-brouwerij, Hugh Beaver, die ook betrokken was bij deze discussie na de jacht, met een idee: hij wilde een naslagwerk uitgeven met allerlei records. De directeur kon het project echter niet alleen realiseren, dus ging hij samenwerken met de tweeling Ross en Norris McWhirter. De twee hadden in die tijd een "Fact Finding Agency" in Londen. De eerste editie verscheen eind augustus 1955 onder de titel "Guinness World Records". Met Kerstmis stond het bovenaan de Britse bestsellerlijst.

Het oorspronkelijke idee om het boek gratis uit te delen aan gasten in pubs werd door Bever verlaten. Het commerciële succes van de verkoop van het boek was groter dan de publiciteit van weggeefacties.

Het grote succes in de VS

Nu, bijna 70 jaar later, is "The Guinness Book of World Records" een van de meest succesvolle boeken ter wereld. Er zijn meer dan 150 miljoen exemplaren van verkocht, het boek is verkrijgbaar in 100 landen en in 40 talen. Daarmee is het boek succesvoller dan "The Hobbit" (100 miljoen verkopen), maar het ligt nog steeds achter de "Geselecteerde Werken" van Mao Tse-tung (252 miljoen). (hier kun je een gedetailleerde ranglijst vinden als je geïnteresseerd bent.)

Aan de ene kant verdient het boek zelf geld. Maar het boek werd al snel een heel concept, een merk op zich. Vanaf 1972 was er een show op de Britse televisie rond de Guinness records. Het was echter de Amerikaanse David A. Boehm die de geldmachine echt op gang bracht. Hij bracht het recordboek, dat in 1955 zo succesvol in Engeland was begonnen, in 1956 naar de VS en populariseerde het daar via zijn uitgeverij Sterling Publishing. De Guinness brouwerij kreeg een percentage van de omzet uit de verkoop in ruil voor de publicatierechten.

In 1961 publiceerde Boehm voor het eerst een versie van het boek voor de Verenigde Staten. Het bevatte honkbalplaatjes die niemand in Engeland zouden hebben geïnteresseerd. In de jaren 1970 had het jaarlijkse boek een oplage van meer dan drie miljoen exemplaren. Vanaf de jaren 1980 begon Boehm merchandise te verkopen die gerelateerd was aan het boek en verleende hij licenties. De uitvinders van de Guinness brouwerij hadden echter genoeg van de kapitalistische drukte. In een juridisch geschil dat 18 maanden duurde, eisten ze in 1989 de rechten op - voor een relatief klein bedrag van 8 miljoen US dollar.

Curiosa en platen onder één bedrijfsdak

Twaalf jaar lang, van 1989 tot 2001, was het platenboek weer in handen van de Ierse brouwerij. Daarna veranderde het boek voor het equivalent van 65 miljoen US dollar van eigenaar en werd het weer uitgekocht. De nieuwe eigenaren werden vervolgens zelf uitgekocht.

Uiteindelijk kwamen de rechten voor "The Guinness Book of World Records" in 2008 terecht bij de Jim Pattinson Group, een Canadees conglomeraat. Het Guinness Book heeft zijn plaats in de divisie Entertainment en met het Ripley merk. "Ripley's Believe it or not" is de naam van de franchise, die zeer bekend is in Noord-Amerika. Strips, musea en themaparken draaien om curiosa, natuurwonderen en platen. Sommige van Ripley's tentoonstellingen zijn nogal verontrustend: een museum in Wisconsin toont het gemummificeerde hoofd van de Duitse seriemoordenaar Peter Kürten, die in de Weimarrepubliek gevreesd werd als de "Vampier van Düsseldorf"

Het Guinness boek en de website met alle records bevatten vandaag de dag nog steeds gruwelijke details, zoals een overzicht van de ergste massamoorden of de verwijzing naar Elizabeth Báthory als de vrouw die waarschijnlijk de meeste mensen heeft vermoord. Maar er is in ieder geval een indicatie dat er geen aanvragen worden geaccepteerd om dergelijke records te verbreken.

Vandaag ligt de focus meer op mensen die positieve records breken. In de editie 2025 van het Guinness Book of Records worden Barbie, Taylor Swift en extreme atleet Preet Chandi erkend als iconen. In tegenstelling tot eerdere edities heeft Adolf Hitler geen plaats meer in het recordboek. Er is echter nog wel een slecht onderhouden vermelding op de website van het Guinness Book over de genocide op het Joodse volk

Vreemde en vreemde records

De meeste records die tegenwoordig hun weg vinden naar het boek zijn moreel en ethisch niet te verwerpen. Vaker twijfelachtig, maar goed gespreksstof voor een avondje in de kroeg. Vooral als er iets verdorven of mysterieus aan de plaat is. Wist je bijvoorbeeld dat tijdens opgravingen in Groot-Brittannië in de jaren zeventig de grootste voorraad vloektabletten uit de Romeinse tijd werd ontdekt - het waren er 131. Op elk tablet had een Romein zich tot een godheid gericht en hem gevraagd een vijand kwaad te doen.

Bovenal wemelt het van de bizarre platen. Je kunt het raden. Je vindt het antwoord in het infovak hieronder. Het is niet noodzakelijk correct wat hier het meest is aangeklikt. Het laat alleen zien wat de meeste lezers aannemen.

Records voor propaganda

Sommige records zijn waardevolle PR en goede marketing voor bedrijven. De Rhätische Bahn kwam bijvoorbeeld terecht in de editie 2024 van het Guinness Book of Records. De prestatie was de langste passagierstrein ter wereld (zie hier de video). De trein was precies 1906 meter lang toen hij in oktober 2022 over de Albulalijn reed. Er was ook een jurylid aanwezig dat was uitgenodigd door de Rhätische Bahn. Ik verneem van het mediabureau in Chur dat zij aan de vooravond van de recordpoging een wagon heeft opgemeten en vervolgens de waarde heeft vermenigvuldigd met het aantal geplande wagons om de recordlengte te verifiëren. De Rhätische Bahn moest de reis- en verblijfkosten op zich nemen. De woordvoerder van de media wilde me echter niet vertellen hoeveel hieraan was uitgegeven.

In Turkmenistan heeft het staatshoofd Gurbanguly Berdimuhamedow, die tot 2022 in functie is en regeert in de stijl van een dictator, zijn land meerdere keren in het Guinness Book gebracht. Hij liet onder andere het grootste overdekte reuzenrad bouwen en creëerde de hoogste dichtheid aan gebouwen met marmeren gevels. Komiek John Oliver heeft in een aflevering (vanaf minuut 13) een humoristische blik geworpen op de obsessie van Gurbanguly.

Het blogartikel van reisaanbieder Saiga Tours, waarin de Guinness-records in het land expliciet worden genoemd als reden om erheen te reizen, zal daarentegen waarschijnlijk door de heerser van Turkmenistan gewenste marketing zijn.

Mensen die records vestigen worden melkkoeien

De verspreiding van het internet - en daarmee de kennis van de wereld - heeft ervoor gezorgd dat de verkoop van boeken de afgelopen 20 jaar is gekelderd. Als gevolg daarvan is ook het bedrijfsmodel van de uitgever veranderd. Het zijn nu vooral de mensen die records vestigen die de verkoop genereren. Volgens reglementen op de website van het Guinness Book kan iedereen een recordpoging registreren, maar moet je rekening houden met lange wachttijden. En het kost vijf Amerikaanse dollar per inschrijving, uiteraard zonder "terugbetaling" bij afwijzing. Deze vijf dollar wordt betaald door volgens een rapport ongeveer 50.000 mensen per jaar.

De Guinness-kas ontvangt echter meer geld als recordhouders de wachttijd van minstens 12 weken willen verkorten; dat kost minstens 800 dollar extra. Het wordt nog duurder als je je recordpoging wilt laten begeleiden door een officiële scheidsrechter van het Guinness Book. Je moet dan betalen voor de reis, de vlucht (uiteraard in business class) en het verblijf. Je kunt de recordpoging echter ook zelf documenteren. Er is een lange lijst met regels. Overigens, als je een record vestigt, zie je daar geen cent voor terug. Er is geen prijzengeld of bonussen voor recordhouders. Het is dus alleen de uitgever die geld verdient aan wat jij het beste kunt.

Marketing met records

Bedrijven kunnen contact opnemen met een van de vijf kantoren van de organisatie wereldwijd als ze een recordpoging willen opblazen tot een marketingevenement. Op de website treedt de betreffende afdeling van de uitgeverij op als een marketingbureau, inclusief best-practice voorbeelden. Zo heeft Whiskas de inschrijving voor het hardst spinnen van een kat veiliggesteld. Autofabrikant Chevrolet is officieel verantwoordelijk voor de grootste vlag ooit getrokken door een auto. En toen de Oostenrijker Felix Baumgartner in 2012 vanuit de ruimte naar de aarde sprong, opgestookt door Red Bull, waren er ook officiële recordbrekende juryleden aanwezig.

De andere absurditeiten die zich kunnen voordoen op het gebied van Guinness-records werden gedemonstreerd door tv-satiricus Jan Böhmermann in zijn programma op ZDF in maart 2023.

Recordhouder zonder vermelding in Guinness Book

Niet iedereen houdt zich aan de regels van het Guinness Book als het om records gaat. Voor de Oostenrijker Andreas Dick is het genoeg als hij in zijn persoonlijke recordboek kan schrijven wat hij heeft bereikt. Hij doorkruist de metronetwerken in steden op zo'n manier dat hij alle stations in de kortst mogelijke tijd bezoekt. In Hamburg bijvoorbeeld, legde hij de 109 stations af in iets minder dan vijf uur. In een interview met "Die Zeit" legt Dick uit dat vliegen in een officiële scheidsrechter in business class voor hem te duur is.

Meer records die nog niet Guinness Book-waardig zijn, zijn te vinden op Reddit. Verschillende forums houden zich bezig met de vraag of bepaalde prestaties een kans hebben. Je kunt screenshots vinden van iPhones waarvan de stopwatch al tienduizenden uren loopt. Hoewel ik het aantal ongelezen e-mails op deze foto bijna nog indrukwekkender vind. Ik vraag me af of dit in het Guinness Book komt?