Achtergrond
De grote monitor preview 2024
van Samuel Buchmann
De Asus PG32UCDP is een van de eerste monitoren met het nieuwe WOLED paneel van LG onder de motorkap. Het heeft zowel voor- als nadelen ten opzichte van de QD OLED concurrentie.
2024 is het jaar van de 32-inch 4K OLED's. Bijna alle fabrikanten brengen zo'n monitor op de markt. De meeste hebben een QD OLED paneel van Samsung. Je kunt hier lezen wat dit betekent en hoe het verschilt van andere technologieën:
Ik heb al drie van de QD OLED modellen getest. Onder andere de Asus ROG Swift PG32UCDM, mijn vorige favoriete monitor. Nu heb ik de Asus ROG Swift PG32UCDP voor me. Hij maakt gebruik van een WOLED-paneel van LG en heeft een trucje achter de hand: hij kan met één druk op de knop schakelen tussen UHD met 240 hertz en Full HD met 480 hertz.
De specificaties van de fabrikant op een rij:
In dit artikel richt ik me vooral op de beeldkwaliteit. Ik ben vooral geïnteresseerd in de verschillen tussen QD-OLED en WOLED. Je kunt een beoordeling van het ontwerp, de werking en de aansluitingen lezen in de test van de PG32UCDM. Ze zijn identiek.
De Asus PG32UCDP kost op het moment van testen 1535 frank, kan alleen in Zwitserland besteld worden en is nog niet bij ons op voorraad. De Asus PG32UCDM kost 1364 frank of 1489 euro en is na een aanvankelijk knelpunt nu goed verkrijgbaar.
Wat nu volgt gaat diep op de materie in. Metingen met professionele tools van Portrait Display maken een objectieve categorisering van de beeldkwaliteit mogelijk. Als je niet geïnteresseerd bent in details en diagrammen, kun je de korte versie lezen en naar het hoofdstuk "Gaming" scrollen.
De belangrijkste bevindingen in het kort:
Het WOLED-paneel van LG bereikt een maximale schermhelderheid van iets minder dan 274 nits in de Asus PG32UCDP. Dit is marginaal hoger dan zijn QD OLED broertje en is voldoende voor de meeste situaties - tenzij de zon direct in je kamer schijnt.
Dynamische helderheid is ook standaard geactiveerd: Hoe minder witinhoud (om precies te zijn het Average Picture Level, APL) een beeld heeft, hoe helderder het wit wordt. Met een APL van 10 procent of minder haalt het paneel 440 nits in SDR-modus.
Dit maakt gamen in lichte kamers aangenamer dan met OLED monitoren zonder deze optie - bijvoorbeeld de Alienware AW3225QF of de Samsung Odyssey OLED G8. Vooral bij games is de APL bijna altijd minder dan 100 procent. Het maakt zelfs niet uit als de helderheid van het wit constant een beetje verandert.
Het paneel van mijn testmodel is redelijk gelijkmatig verlicht. Ik heb een maximale DeltaE van 2 gemeten tussen het midden en de randen van het scherm. Op het oog merk ik echter wel een licht vuil schermeffect bij effen gekleurde beelden. Een probleem dat de QD OLED modellen niet hadden.
De HDR-helderheid bereikt 1210 nits in de procent. Deze waarde is beter dan de QD OLED modellen. De helderheid daalt echter net zo snel bij een hogere APL. Dat stelt me teleur. Bij andere WOLED-monitoren van Asus, zoals de PG34WCDM, is er meer in een venster van procent.
Zoals gebruikelijk bij OLED monitoren neigt het contrast naar oneindig - zwart is zwart. Dit geldt vooral voor de PG32UCDP bij daglicht. In tegenstelling tot zijn QD OLED concurrenten heeft het WOLED paneel een polarisatiefilter dat reflecties binnen het paneel vermindert. Bij QD OLED monitoren veranderen zulke reflecties zwart in een donkerpaarse kleur.
Het diepe zwart zou er het beste uitzien op een glanzende monitor. De PG32UCDP heeft echter een matte coating. Deze verspreidt punctuele lichtbronnen over een relatief groot gebied, waardoor het zwartniveau afhankelijk van de situatie verslechtert. Het komt erop neer dat de WOLED monitor overdag nog steeds voorloopt op de QD OLED modellen.
De metingen van kleuren en grijstinten zijn bedoeld om drie vragen te beantwoorden:
De grijstinten van de PG32UCDP zijn af fabriek zeer goed gekalibreerd. De gammacurve ligt dicht bij de doelwaarde, het contrast neigt iets te hoog te zijn. In zeer donkere gebieden zijn niet altijd alle details herkenbaar. De optie "Shadow Boost" biedt een oplossing, maar deze verhoogt de donkere tonen vrij sterk. Alle grijstinten worden neutraal weergegeven, de gemiddelde DeltaE van 0,7 ligt in het onzichtbare bereik.
De PG32UCDP dekt de gangbare SDR-kleurruimten zeer goed:
De dekking van Adobe RGB is niet zo goed als die van de QD OLED monitoren, die een kras van 98 procent hebben. Met 95,6 procent is de PG32UCDP niet ideaal voor professionele prepress. Als gamingmonitor hoeft dat echter ook niet.
Asus heeft het scherm duidelijk ontworpen voor de DCI-P3 kleurruimte. Het is extreem nauwkeurig in de native instelling (maximale DeltaE van 1,1). Zoals bij alle WideGamut monitoren wordt sRGB-inhoud te verzadigd weergegeven onder Windows (maximale DeltaE van 6,8). Handmatig overschakelen naar de sRGB-modus verlaagt de maximale DeltaE naar 3,5.
OLED-monitoren zijn zeer geschikt voor HDR-inhoud. Door afzonderlijke pixels uit te schakelen, bereiken ze scherpe grenzen tussen zeer heldere en zeer donkere inhoud. Bijvoorbeeld explosies in een nachtscène. Zelfs donkere grijstinten worden meestal zuiver gegradeerd, zodat details in de schaduwen zichtbaar blijven. De PG32UCD is geschikt voor HDR-content. De PG32UCDP is over het geheel genomen voldoende uitgebalanceerd. De grijstooncurve (EOTF) en de luminantiecurve wijken iets meer af van hun doelwaarden dan de QD OLED broer PG32UCDM - vooral als je volledige helderheid activeert in het menu. Vooral heldere grijstinten worden te helder weergegeven, waardoor ze soms doorbranden. De helderheid van het paneel neemt ook snel af als de witte component toeneemt. De monitor haalt de officiële piekspecificatie van 1300 nits alleen in het procentuele venster.
Ik meet de dekking van de HDR-kleurruimten:
De dekking van de zeer grote BT.2020 kleurruimte ligt met iets minder dan 75 procent in het typische bereik voor WOLED monitoren. Hoewel het slechter is dan bij QD-OLED, maakt dit in de praktijk nauwelijks uit. De meeste inhoud wordt tegenwoordig aangepast aan DCI-P3. Deze kleurruimte wordt uitstekend gedekt door de PG32UCDP met 99 %. En de monitor geeft kleuren ook zeer nauwkeurig weer in HDR.
Tijdens het testen ondersteunt de Asus PG32UCDP de HDR10-standaard, maar geen HDR10+ of DolbyVision. Aangezien er toch al weinig games in DolbyVision zijn, is dit geen groot probleem.
Als je je monitor vooral nodig hebt om te gamen, kun je niet verkeerd gaan met een van de huidige 4K OLED's. Ze bieden allemaal een hoge pixeldichtheid. Ze bieden allemaal een hoge pixeldichtheid, een prettig formaat en een briljante beeldkwaliteit. Bij snelle games betekent de framerate van 240 hertz ook minder storende bewegingsonscherpte.
De Asus PG32UCDP heeft nog een extra troef achter de hand met een "dual mode". Hij kan ook worden gebruikt als 1080p monitor met een volledige 480 hertz. In deze modus is het een van de snelste OLED's die verkrijgbaar zijn. Zelfs zeer snelle bewegingen worden niet wazig. Dit is vooral handig als je competitieve shooters speelt.
Volledige HD-resolutie betekent vier keer minder pixels. Dit heeft goede en slechte kanten. Het voordeel: je grafische kaart hoeft minder hard te werken - ondanks de dubbele maximale framerate. Het nadeel: de lagere resolutie betekent een minder gedetailleerd beeld. 1080p op 32 inch ziet er niet bijzonder scherp uit. Of dit voor jou de extra helderheid waard is, is een kwestie van prioriteiten.
Speel je je shooter liever in 4K en kan je pc geen 240 frames per seconde (FPS) aan? Dan kun je Black Frame Insertion (BFI) gebruiken op de PG32UCDP, net als bij alle nieuwere OLED's van Asus. Dit wordt "Extreme Low Motion Blur" (ELMB) genoemd. De monitor geeft 120 FPS weer met dezelfde hoeveelheid bewegingsonscherpte als 240 FPS door een zwart kader tussen twee beelden in te voegen. Dit werkt echter alleen zonder Variable Refresh Rate (VRR) en halveert de maximale helderheid.
Een compleet nieuwe functie is "OLED Anti Flicker". Alle OLED panelen kunnen last hebben van een flikkerend beeld bij variabele beeldfrequenties (VRR). Het wordt niet door iedereen op dezelfde manier waargenomen en varieert niet alleen per model - maar ook per exemplaar. Het is daarom niet mogelijk om OLED flikkering betrouwbaar te testen. Asus probeert het met de nieuwe functie te verminderen door het VRR-bereik te beperken. Bijvoorbeeld tot 120 tot 240 hertz in plaats van 48 tot 240 hertz.
De grote vraag is nu: Welke 4K OLED moet je kopen om te gamen? De Asus PG32UCDP met zijn dual mode staat bovenaan de lijst. Hij biedt topbeeldkwaliteit, goede instelmogelijkheden en een stabiel ontwerp. De enige nadelen voor mij zijn de matte coating en de hoge prijs. Op het moment van testen kost de PG32UCDP meer dan alle concurrerende modellen - inclusief de LG 32GS95UE, die hetzelfde paneel heeft maar minder functies.
Als de dubbele modus en functies de moeite waard zijn, kunnen de extra kosten de moeite waard zijn. Voor casual gamers zoals ik bieden andere modellen echter meer waar voor hun geld. De Alienware AW3225QF kost bijvoorbeeld minder dan twee derde van de PG32UCDP - en heeft in de meeste situaties nauwelijks nadelen. Asus' eigen QD OLED broertje, de PG32UCDM, is ook iets goedkoper.
In het verleden had WOLED een viervoudig nadeel in de Office:
De Asus PG32UCDP heeft echter het nieuwste generatie paneel van LG. De eerste twee punten worden hiermee grotendeels weggenomen. De pixeldichtheid is een goede 140 ppi. En het nieuwe subpixelpatroon (RGWB) ligt dichter bij het klassieke RGB dat Windows en MacOS verwachten.
Dit betekent dat de tekstscherpte prima is voor dagelijks gebruik. Ik ervaar modellen met een QD OLED-paneel en een glanzende coating subjectief als iets scherper, maar de testbeelden (zie hierboven) bewijzen dat mijn waarneming niet klopt. Wat de twee monitoren van Asus ook gemeen hebben is dat de dynamische helderheid (Auto Brightness Limiter) kan worden uitgeschakeld met "Uniform Brightness", wat ik ten zeerste aanbeveel, vooral voor beeldbewerking. En ze zijn allebei stil dankzij passieve koeling.
Het enige nadeel voor kantoorgebruik is het risico van inbranden. Na drie weken met de Asus PG32UCDP heb ik nog geen tekenen van ghosting opgemerkt. Dit is echter geen zinvolle test voor de lange termijn. Zoals met alle OLED monitoren is het geen goed idee om urenlang statische beeldelementen weer te geven.
Asus gebruikt de gebruikelijke beschermende maatregelen tegen inbranden. Statische logo's worden automatisch herkend en gedimd en het beeld wordt regelmatig een paar pixels verschoven. Al deze opties kunnen ook worden uitgeschakeld, wat niet aan te raden is. Een "Pixel Cleaner" bevrijdt het paneel van tijdelijke spookbeelden. Asus biedt ook een inbrandgarantie van drie jaar.
De Asus ROG Swift PG32UCDP is een van de beste beeldschermen die je momenteel kunt kopen. De voordelen van dergelijke 4K OLED's zouden inmiddels bij velen bekend moeten zijn: diepe zwartniveaus, heldere en nauwkeurige kleuren, hoge framerate, goede pixeldichtheid en een geweldig allround formaat. De PG32UCDP slaat een goed figuur in zowel gaming als kantoortoepassingen.
De PG32UCDP is een van de eerste modellen met een WOLED paneel van LG in plaats van een QD OLED paneel van Samsung. Dit betekent een matte in plaats van een glanzende coating en een iets slechtere dekking van het kleurengamma. Aan de andere kant is het scherm minder gevoelig voor fel omgevingslicht. Zwart blijft zwart, terwijl het bij QD OLED de neiging heeft om donkerpaars te kleuren.
Er zijn ook een paar unieke functies, zoals de nieuwe "OLED Anti Flicker" en "Dual Mode". Deze laatste zorgt voor extreem weinig bewegingsonscherpte ten koste van de resolutie. Als je competitieve shooters speelt, kan dit handig zijn - maar casual gamers zullen nauwelijks in 1080p willen spelen op 32 inch.
De afwerking, bediening, aansluitingen en functies zijn allemaal van topklasse. Het enige probleem, zoals met alle OLED's, is een zeker risico op inbranden. Daarnaast is de PG32UCDP momenteel duurder dan alle concurrerende modellen. Als je echt de extra functies wilt of voornamelijk games speelt in lichte kamers, is het de extra kosten waard. Anders bieden de QD OLED modellen meer waar voor je geld.
Pro
Contra
Mijn vingerafdruk verandert vaak zo drastisch dat mijn MacBook hem niet meer herkent. De reden? Als ik me niet vastklamp aan een beeldscherm of camera, dan klamp ik me waarschijnlijk aan mijn vingertoppen vast aan een rotswand.