Eén lichaam, twaalf persoonlijkheden: Avis leeft met dissociatieve identiteitsstoornis (deel 1)

"Wie ben ik? En zo ja, hoeveel?": voor Avis is deze vraag een realiteit. Drie jaar geleden kreeg ze de diagnose dissociatieve identiteitsstoornis, of DID. Een psychiatrische aandoening waarbij het ik zich heeft opgesplitst in meerdere persoonlijkheden. Ze zijn allemaal anders en ze leven allemaal in haar lichaam. Ik wil weten waarom dit is gebeurd, wat het betekent voor haar dagelijks leven en hoe het voelt om lichaam en geest te delen met elf andere mensen. Dus sprak ik af om een lang gesprek met de jonge Weense te hebben via een videogesprek.

Eén van mijn eerste vragen was of ik op dit moment echt met Avis aan het praten was - of dat er een andere persoonlijkheid naar voren was gekomen. Avis lacht en bevestigt dat zij het is. Ze geeft echter toe dat Corrin, een alter, op de achtergrond aanwezig is. We zaten al midden in het onderwerp voordat mijn gesprekspartner zich kon voorstellen: "Ik ben Avis, 20 jaar oud en ik kom uit Wenen. Op dit moment werk ik bij hulpdiensten en studeer daarnaast Spaans en inclusief onderwijs voor een onderwijsdiploma." Het verschil tussen haar en veel andere studenten: "Ik maak deel uit van een DID-systeem, dat is dissociatieve identiteitsstoornis. En tegelijkertijd de persoonlijkheid die het meest fronst." Fronteren betekent aanwezig zijn en handelen, dat wil zeggen het lichaam controleren. En omdat dit is wat Avis voor het grootste deel doet, wordt ze beschouwd als de zogenaamde gastheer van haar DID en wordt ze ook officieel met deze naam aangesproken op haar werk en op de universiteit. Maar dat betekent niet dat Avis op dit moment aanwezig is en reageert.

De vraag die automatisch opkomt: hoeveel zijn er nog meer? "Tot nu toe zijn we met 11 geweest," legt Avis uit. "Onlangs hebben we echter een nieuwe alter (alternatieve identiteit) ontdekt." Deze alter is een achtjarig kind. Haar naam is Ophelia. Ze stelt zich hier voor in een korte video:

Het is vaak zo dat er steeds weer nieuwe mensen worden ontdekt en dit kan op elk moment, zoals ik leer: "Alters kunnen gedurende een leven worden toegevoegd. Je kunt ook alters hebben waarvan je nog niet weet dat ze bestaan." Dit komt doordat amnesiebarrières, d.w.z. gaten in het geheugen, van invloed zijn op de stoornis. En net zoals er nieuwe alters kunnen worden toegevoegd, kunnen oude alters verdwijnen - of zelfs samensmelten. Uit de combinatie van twee of meer persoonlijkheden ontstaat dan een nieuwe.

Het klinkt allemaal behoorlijk complex! En een beetje alsof haar lichaam een flatgebouw is. "Dat klopt," bevestigt Avis:

De lijst met huisgenoten

Wie is wie? Hier is een overzicht van Avis' DID-systeem. Ze is zich bewust van de volgende persoonlijkheden en hun kenmerken:

Glossary: roles

There are technical terms for the roles of the characters. Childish alters are called «littles» in specialist language. «Caregivers» are the empathetic ones who take on the problems of others. Confident «protectors» can defend or protect. The opposite of this are «persecutors». Personalities burdened by trauma are referred to as «trauma holders.» And then there are the «gatekeepers»: alters that make sure that the trauma stays with the trauma holders. They control what info gets out and can prevent you from opening up in therapy.

• Avis:

vrouw, presentatrice, houdt veel van astronomie, kwam op het idee om TikTok te beginnen om haar verhaal te delen, fronst het meest

• Corrin:

mannelijk, beschermer, poortwachter, komt naar buiten in vervelende of gevaarlijke situaties, zeer zelfverzekerd, humoristisch, speelt graag spelletjes en houdt van skiën

• Ash:

vrouwelijk, verzorger, zorgt voor andere alter ego's, zeer vrouwelijk, houdt van mode en make-up

• Farosh:

mannetje, klein (ongeveer 3 jaar oud) en traumahouder, nogal verlegen, houdt van knuffels, speelt graag verstoppertje en tekent

• Clay:

reu, beschermer, fronst alleen in absolute extreme situaties en anders helemaal niet, zelfverzekerd en vastberaden

• Lou:

vrouwelijk, beschermer, poortwachter, snel geïrriteerd, zeer direct, nogal pessimistisch

• Destiny/Lillith:

vrouwelijk, vervolger, schaadt het lichaam, manipulatief, brengt zichzelf in gevaarlijke situaties

• Ophelia:

vrouwelijk, klein, (ongeveer 8 jaar oud), erg verlegen, houdt van schilderen en zingen

• Bella:

vrouw, trauma-houder, erg rustig en sereen, houdt van de lente en zonnige bossen, herinnert zich de meeste trauma's uit haar puberteit

• Castiel:

mannelijk, verzorger, treedt zelden op de voorgrond, doet dat alleen om geschillen te beslechten

• Ryuu:

vrouwelijk, verzorger, heeft het meeste last van autisme, houdt van wetenschap

• Holly

vrouw, verzorger, beetje chaotisch, beetje zonnig, houdt veel van vissen

Hoe individuele DID-systemen eruit zien is uniek. Er zijn mensen met 200 verschillende identiteiten die moeilijk bij te houden zijn. Niet alle identiteiten hoeven dominante alledaagse mensen te zijn, sommige kunnen gewoon bepaalde traumaherinneringen bevatten. Ongeacht de mate van dissociatie is de aanleiding voor dissociatieve identiteitsstoornis meestal hetzelfde: fysiek, psychisch, ritueel of seksueel geweld in de kindertijd. Dit overkwam Avis ook - in een periode voordat ze vijf jaar oud was. Het is een verschrikkelijk lot dat veel meer kinderen treft dan de meesten van ons zich waarschijnlijk bewust zijn: alleen al in Duitsland werden volgens Politiecriminaliteitsstatistieken 2022 (link in het Duits) elke dag 48 kinderen slachtoffer van seksueel geweld. Omgerekend over het hele jaar zijn dat ruim 17.000 gevallen. Een schokkend aantal. Veel misdaden blijven onopgemerkt en worden niet eens opgenomen in deze statistieken.

Hoewel veel mensen in hun kindertijd te maken hebben met misbruik en mishandeling, zijn er maar weinig die een dissociatieve persoonlijkheidsstoornis hebben. Wat leidt dan precies tot de ontwikkeling ervan? "Bij DID moet het trauma zich voordoen voor de leeftijd van zes jaar en het moet constant zijn," vertelt Avis me. "Dus het kind moet echt in een hoek gedreven worden, niemand hebben om mee te praten en geen uitweg, en door dat te doen, creëren de hersenen helpers." Door zich af te scheiden en nieuwe persoonlijkheden te creëren. Het geheel is een complex beschermingsmechanisme dat in gang wordt gezet:

Het punt van de DID is dus dat het kind van dit alles minder merkt. Sommige alters weten helemaal niets van het trauma - in plaats daarvan zijn ze volledig afgeschermd van de stressvolle herinneringen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de pas ontdekte Ophelia. Het bijzondere aan Ophelia is dat ze in 2010 leeft. Volgens Avis komt dat omdat ze al zo lang niet meer is voorgekomen, maar blijkbaar diep van binnen heeft gesluimerd: "Voor haar is het alsof ze haar ogen een seconde heeft gesloten en ineens in een heel andere wereld was, in een heel ander uitziend lichaam. Ik en de andere alter ego's moeten haar voorzichtig leren dat de wereld waarin ze denkt te leven eigenlijk niet meer zo bestaat en dat de tijd voorbij is." Hier komen geheugenverliesbarrières om de hoek kijken. Door de vele beschermingsmechanismen en geheugenlacunes die met deze persoonlijkheidsstoornis gepaard gaan, is het feitelijke begin ervan overigens meestal niet duidelijk vast te stellen. Avis weet ook niet wanneer ze de persoonlijkheden voor het eerst opmerkte. De eerste twee alter ego's die ze zich bewust kan herinneren stammen echter uit haar kindertijd. Ze heetten Lisa en Elisabeth. "Nu bestaan ze niet meer. Ik, Avis, ben een samensmelting van Lisa en Elisabeth. Ik heb een aantal van hun herinneringen meegenomen, maar niet alles."

Wat tijdens de rest van ons gesprek naar voren komt: ongeacht het samenspel van volwassen en kind alters, is het DID systeem van Avis een gelijkwaardig systeem. Dit betekent dat er geen hiërarchie is. Geen hoofdfiguur wiens woord zwaarder weegt dan dat van de anderen. In plaats daarvan staan alle persoonlijkheden met hun verschillende leeftijden, rollen en karaktereigenschappen op gelijke voet met elkaar:

De overstap naar kort haar was bijvoorbeeld een democratische beslissing, zoals Avis vertelt: "Op dat moment moest iedereen op zijn minst zeggen: 'Ik vind het goed en ik kan ermee omgaan'. Maar als de een of de ander had gezegd: 'Ik vind het vreselijk, ik wil het niet. Het triggert iets in mij waarvan jij je misschien niet bewust bent omdat je het niet hebt meegemaakt', dan zouden we tegen het kapsel hebben besloten." Het feit dat ze rekening houdt met de meningen en gevoelens van alle alter ego's verklaart ook waarom Avis meestal het voornaamwoord "wij" gebruikt. In dat geval is ze de boodschapper voor de gemeenschap.

Hoe gaat deze gemeenschap verder met elkaar om? De dynamiek tussen de individuele alters is "heel normaal", legt Avis uit met een lichte grijns. Net als persoonlijkheden die geen deel uitmaken van een DID-systeem, zijn er vriendschappen tussen hen, maar ook mensen die elkaar niet erg mogen. We hebben het tenslotte over twaalf individuen met heel verschillende karaktereigenschappen.

Wil je meer weten over de alters die samenwonen en wil je ook weten waarom Avis in het openbaar over haar persoonlijkheidsstoornis praat? Volg me dan! Het tweede deel van het interview komt over een paar dagen uit.