Hands-on testen van de Sony Alpha 9 III: zo snel als een flits dankzij de globale sluiter

Ik druk op de ontspanknop. In één seconde worden er meer dan 100 RAW-foto's van een hordeloper opgeslagen in de buffer van mijn camera. Ze zijn allemaal scherpgesteld op het oog van de atleet. Dit heb ik niet te danken aan mijn gebrek aan ervaring in sportfotografie, maar aan de camera die ik vasthoud.

Camera

Sony Alfa 9 III

24.60 Mpx, Volledig formaat

18

Camera

Sony Alfa 9 III

24.60 Mpx, Volledig formaat

18

Dinsdagavond presenteerde Sony de Alpha 9 III en liet de fotografiewereld opkijken. Ik was aanwezig bij het Europese lanceringsevenement in Turkije en mocht de camera een paar uur uitproberen. Het model dat ik testte was een pre-productieversie met niet-definitieve firmware.

Waar de meeste nieuwe cameramodellen relatief kleine evoluties zijn, heeft Sony met de Alpha 9 III eindelijk een doorbraak bereikt. Het is de eerste camera met een full-frame sensor met een globale sluiter. Maar daarover dadelijk meer. Hier is een overzicht van de belangrijke specificaties:

• Full-frame CMOS-sensor, 24,6 megapixels
• Globale sluiter, tot 1/80.000 s sluitertijd
• BIONZ XR-processor, 120 FPS met continue autofocus
• Autofocus met AI-ondersteuning, 759 fasedetectiepunten
• Video in 4K met tot 120 FPS, zonder crop
• Beeldenstabilisatie tot 8 f-stops
• Elektronische zoeker met 9,44 miljoen pixels en 120 FPS

Snelheid en autofocus: niet van deze wereld

De timing van de nieuwe camera is geen toeval. Volgend jaar vinden de Olympische Zomerspelen plaats in Parijs - en de Alpha 9 is Sony's vlaggenschip voor sportfotografie. Dankzij de nieuwe globale sluiter is de camera vooral één ding: bliksemsnel. Hij slaagt erin om 120 beelden per seconde (FPS) vast te leggen. Met continue autofocus. Met continue belichting volgen. In ongecomprimeerd RAW-formaat. Zonder blackout in de zoeker.

Deze waarden overtreffen alles wat de wereld ooit heeft gezien. En ze zijn alleen haalbaar met een elektronische sluiter. Tot nu toe leverde dit problemen op bij het opnemen van zeer snelle bewegingen. Omdat een klassieke sensor het beeld lijn voor lijn leest, kan dit leiden tot vervorming. Een golfclub in volle zwaai zal er bijvoorbeeld scheef uitzien. Een globale sluiter voorkomt dit. Er is geen vervorming omdat alle pixels tegelijkertijd worden gelezen. Dit betekent dat Sony kan afzien van een mechanische sluiter in de Alpha 9 III.

Volgens de Japanse fabrikant is de autofocus ook verbeterd. De AI-ondersteunde software herkent ledematen en bewegingen. Dit is bedoeld om te berekenen waar het onderwerp zich het volgende moment zal bevinden. Met andere woorden, de autofocus probeert de toekomst te voorspellen.

Ik maak foto's van drie sporten tijdens het evenement van Sony: verspringen, hordelopen en thaiboksen. De schemering is ingetreden, de atleten worden verlicht door schijnwerpers. Geweldige omstandigheden voor de autofocus, die eigenlijk bijna geen fouten maakt. Zelfs als een atleet op volle snelheid op me af rent, blijft de scherpstelling betrouwbaar op de ogen. De prestaties van de autofocus zijn indrukwekkend - maar ik weet niet of het succespercentage lager zou zijn bij het vorige model of bij de Alpha 1.

Ik werk meestal met één scherpstelgebied, dat ik nu op verschillende groottes kan instellen. Als ik tegelijkertijd eye tracking inschakel, zoekt de camera naar het gezicht dat het dichtst bij mijn scherpstelgebied is - en laat dat niet los zolang ik de ontspanknop ingedrukt houd. Dit is handig als er meerdere mensen in beeld zijn, zoals bij Thaiboksen.

De maximale continue opnamesnelheid van 120 FPS is volledig overdreven voor de drie sporten waarmee ik de camera test. Mijn geheugenkaart zou binnen de kortste keren vol zijn. In plaats daarvan heb ik de camera ingesteld op 30 FPS. Door op de nieuwe C5 knop rechtsvoor op de behuizing van de camera te drukken, kun je desgewenst nog steeds voor korte tijd overschakelen naar 120 FPS. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je het exacte moment wilt vastleggen waarop een tennisbal door het racket wordt samengedrukt.

Wat ik vooral handig vind, is de pre-capture functie. Als deze actief is, slaat de Alpha 9 III continu beelden op nog voordat je de ontspanknop indrukt. De aanlooptijd is maximaal 1 seconde, wat in de meeste gevallen veel te lang is. Zelfs bij 0,3 seconde mis je meestal niets.

Beeldkwaliteit: wat is de afweging?

Eén mogelijk nadeel van een sensor met een globale sluiter is een slechtere beeldkwaliteit. Minder resolutie, minder dynamisch bereik, meer beeldruis.

Volgens de huidige normen is de resolutie van de Sony Alpha 9 III niet bijzonder hoog. Zijn voorganger had al 24 megapixels. Camera's zoals de Nikon Z 9 of de Sony Alpha 1 leveren hogere resoluties. Dit geeft je meer vrijheid om een foto bij te snijden, wat vooral bij wildlife fotografie een voordeel is. Maar bij sportfotografie drijft een hoge resolutie de datavolumes tot duizelingwekkende hoogten. Het blijft dus onduidelijk of Sony het in de Alpha 9 III bewust bij 24 megapixels heeft gelaten, of dat dit een gevolg is van de globale sluiter.

Bij ISO 250 is de basisgevoeligheid van de sensor opmerkelijk hoog. Het is de enige native gevoeligheid, terwijl de voorganger een dual-gain systeem had. En hoewel Sony het bij presentaties meestal graag heeft over het dynamisch bereik, werden er deze keer geen specifieke details gegeven. Ik heb zelf ook nog steeds moeite om een uitspraak te doen. Waarom? Omdat mijn testcamera geen definitieve versie was en de RAW-bestanden nog niet worden ondersteund door converters.

Mijn indruk van de JPG's: de ruis is tot ISO 1600 goed onder controle. Zelfs foto's met ISO 6400 zouden prima moeten zijn voor de meeste toepassingen - bijvoorbeeld voor online of gedrukte publicaties. Vanaf ISO 12800 wordt het wat lastiger. Hoewel je met geavanceerde ruisonderdrukking tegenwoordig veel kunt besparen in RAW-formaat.

Het dynamisch bereik is ook niet merkbaar, tenminste niet op een negatieve manier. Het lijkt erop dat de nadelen van de global shutter klein zijn. Maar hoe goed de beeldkwaliteit is in vergelijking met andere camera's, zal pas blijken na het grondig testen van een definitief model.

Gebruik en functies: onbeperkt flitsen

Ik vind het prettig dat Sony de greep van de Alpha 9 III iets groter heeft gemaakt in vergelijking met het vorige model. Hij ligt prettiger in de hand voor mijn middelgrote handen - zelfs gedurende langere perioden en met zware lenzen. Sony gebruikers zullen ook vertrouwd zijn met de bediening. De knoppen zitten waar ze altijd zitten. Nieuw is de extra C5 knop rechtsvoor. Je kunt deze naar voorkeur toewijzen. Bijvoorbeeld bij de continu-opnamestimulans.

De elektronische zoeker (EVF) is state of the art. Hij heeft hetzelfde aantal pixels als de Alpha 1 of Alpha 7RV: 9,44 miljoen. Maar in tegenstelling tot deze camera's behoudt de EVF van de Alpha 9 III zijn resolutie bij een beeldsnelheid van 120 FPS. Hierdoor is hij zo goed, dat ik geen optische zoeker meer wil. Zelfs niet voor sportfotografie.

Een ander voordeel van de globale sluiter komt om de hoek kijken bij flitsfotografie: er is geen limiet aan de synchronisatietijd aan de camerakant. Zelfs bij 1/80 000 seconde wordt het beeld gelijkmatig belicht. Zo'n korte sluitertijd is echter niet logisch. Flitsers hebben immers ook een knelpunt. De burn-off tijd op vol vermogen is meestal langer dan 1/1000 van een seconde. Als de sensor korter wordt belicht, absorbeert hij niet langer al het licht van de flitsbuis - het beeld wordt donkerder, alsof je met continu licht fotografeert.

Video: bye-bye vervorming

De vervormingsvrije beelden zijn een bijzonder voordeel bij video's. Rechte lijnen trekken niet krom, zelfs niet tijdens snelle camerabewegingen. Ik moet echter toegeven dat zelfs eerdere gestapelde sensoren, zoals die in de Sony Alpha 1, geen problemen hadden met rollende sluiter effecten in video's. En zelfs met langzamere sensoren kan ik het aantal keren dat ik daadwerkelijk vervorming in de praktijk heb gezien op één hand tellen.

De Sony Alpha 9 III kan filmen in 4K met maximaal 120 FPS in 10 bit 4:2:2. Zonder crop. Zonder crop. Tot 60 FPS gebeurt dit met de 6K oversampling methode. Voor alles daarboven wordt de subsampling-methode toegepast. Een eerste testopname ziet er scherp uit. Maar net als bij de foto's kan ik het dynamisch bereik en het ruisgedrag nog niet beoordelen.

Eerste conclusie: grensverleggend, maar zeer specialistisch

De Sony Alpha 9 III is een van de belangrijkste camera's van de afgelopen jaren. De fotografiewereld heeft lang gewacht op de globale sluiter. Doordat de sensor alle pixels tegelijk activeert, wordt het grootste probleem van klassieke sluiters - het rolluikeffect - geëlimineerd. Bij flitsfotografie elimineert de globale sluiter ook het knelpunt van de synchronisatietijd.

Tests met de uiteindelijke modellen zullen uitwijzen of de beeldkwaliteit hieronder lijdt. Op het eerste gezicht heb ik er in ieder geval geen opgemerkt. De global shutter zal in de toekomst waarschijnlijk zijn weg vinden naar veel camera's - Sony levert tenslotte zijn sensoren aan alle grote fabrikanten behalve Canon. Het zal echter nog wel een paar jaar duren voordat de technologie wordt toegepast in betaalbare modellen.

Naast deze baanbrekende functie maakt de mondiale sluiter de Sony Alpha 9 III ongelooflijk snel. 120 RAW-beelden per seconde met continue autofocus en geen black-out in de zoeker is ongehoord. Scherpstellen is ook indrukwekkend betrouwbaar, hoewel andere camera's hier ook goed in zijn.

In de praktijk zullen echter alleen professionele sportfotografen gebruik gaan maken van de snelheid van het nieuwe vlaggenschip. Voor alle anderen is het enorme prijskaartje niet te rechtvaardigen. Wildfotografen kunnen waarschijnlijk ook beter andere modellen gebruiken. Dit maakt de Sony Alpha 9 III een baanbrekende maar zeer gespecialiseerde camera.