Kinderboeken
Ravensburger Een verlanglijstje voor het Christuskind
Duits, Sabine Lipan, Regine Altegoer
Je kind gelooft nog steeds in het Christuskind? Waarom het (niet) oké is om te liegen
Het Christuskind brengt de kerstcadeautjes en de Kerstman woont in het diepe bos. Dat is wat mijn kinderen geloven. Moeten ze de waarheid niet weten?
Onze familie leeft met een leugen. Twee mensen weten dit, twee hebben geen idee. Maar toch. Dit jaar zou de waarheid over het haar van een engel aan het licht zijn gekomen.
De oudste is nu bijna zeven jaar oud en gaat naar de basisschool. Daar weet de meerderheid ervan. Het had me dus ten zeerste moeten verbazen toen ze een paar dagen geleden tijdens de lunch uitweidde: "Mama, de kerstman die vandaag op school kwam, was geen echte."
Boom. Het is tijd, ze heeft het kerstgebraad geroken. Wat moet ik tegen haar zeggen? Dat het onzin is? Dat het nu tijd is voor de waarheid, maar niet in het bijzijn van haar kleine zusje?
De dochter zelf, van alle mensen, redde me van het antwoord. "Het is eigenlijk logisch dat de juiste kerstman er niet was. Hij heeft momenteel zoveel anders te doen." Kennelijk had ze allang haar eigen verklaring bedacht. In gedachten veegde ik de zweetdruppels van mijn voorhoofd. En na de lunch begon ik me af te vragen.
Liegen voor een goed doel?
We leren onze kinderen elke dag om eerlijk en waarheidsgetrouw door het leven te gaan, maar zelf zijn we niet zo voorzichtig met de waarheid. In een eerdere post heb ik al eens een lijst opgenomen van de bekendste en grappigste alledaagse leugens. .
Laten we eerlijk zijn. Zelfs met list en bedrog zijn vakantiefibs niet in de categorie "witte leugens" te persen. Dat de paashaas de eieren verstopt, het Christuskind de cadeautjes brengt en de kerstman in zijn boshut woont, is meer dan een leugen.
Het is een gewone, regelmatige leugen.
Het is een regelrechte samenzwering.
Kinderen worden er dagelijks aan herinnerd dat de vogeltjes al hun ondeugendheid naar de Kerstman kwetteren, de Paashaas wortels krijgt als omkoping en verlanglijstjes onder Mandarinli op de vensterbank worden geplakt. Volwassenen sluipen 's nachts de tuin in om eieren te verstoppen in de heg. En dezelfde volwassenen plakken een paar maanden later een witte baard op hun gezicht om de kinderen met een diepe, stijve stem de oproerwet voor te lezen.
Hohoho, is dat niet volkomen absurd? Elke Hollywood-productie kan een slag slaan.
Geen wonder, de jarenlange misleiding leidt uiteindelijk vaak tot bittere teleurstelling. Dit is precies de reden waarom de Engelse psycholoog Christopher Boyle en zijn Australische collega Kathy McKay pleiten voor een verbod op liegen. De verhalen over de Kerstman zouden kinderen traumatiseren, schreven de deskundigen in hun wetenschappelijke essay "Een prachtige leugen" in 2016. Ze zouden het basisvertrouwen van het kind echt aan het wankelen brengen. Want als mama en papa hier gelogen hebben, waar dan nog meer? Als ouders daarentegen vanaf het begin zouden afzien van het vertellen van kerstleugens, zou de grote teleurstelling uitblijven, betoogt ze.
"Christmas Grinches" werd het psychologenduo vervolgens genoemd; hun oproep veroorzaakte destijds een emotioneel publiek debat. De teneur van hun tegenstanders: de kerstillusie was een belangrijk onderdeel van elke kindertijd. Het vertrouwen in de ouders zou nog van vele andere factoren afhangen.
Het moment waarop Kerstmis zijn magie verloor
Ik probeer terug te denken aan de tijd dat ik zelf naar beneden werd gehaald. Het was uitgerekend op de ochtend van Eerste Kerstdag, ik was ongeveer zeven, toen mijn neef me het grote geheim van het Christuskind verklapte. Geen seconde twijfelde ik aan haar versie, opeens was het allemaal logisch. Waarom mijn moeder op kerstavond altijd thuis bleef, maar wij pas 's avonds weer de flat in mochten. Waarom de familievriend altijd verdween kort voordat de Kerstman verscheen. Kerstmis verloor plotseling zijn magie en ik weet nog hoezeer ik op dat moment wenste dat ik niet achter de waarheid was gekomen.
Zou ik desondanks vanaf het begin de waarheid hebben willen weten en afzien van de mooie illusie? Nee. Heb ik mijn ouders daar ooit de schuld van gegeven? Nee. Heb ik vervolgens mijn eigen kinderen rechtstreeks de waarheid verteld? Nee.
Het verhaal van het Christuskind en de paashaas maakt toch deel uit van onze kindertijd. En zelfs tot in de volwassenheid, wanneer we heel goed in staat zijn onderscheid te maken tussen werkelijkheid en fictie. Waarom zitten we anders jaar in jaar uit te dromen voor de cheesy kerstfilm "Drie hazelnoten voor Assepoester"?
Dit is precies wat de twee "Grinch-psychologen" ontdekten: achter de kerstleugen schuilt vooral het verlangen van de ouders om hun eigen kindermagie voor een kort moment te doen herleven. Of anders gezegd: in werkelijkheid halen we de stunt met het Christuskind alleen voor onszelf uit. Oef.
Maar toch. Blijkbaar herinneren we ons de kerstleugen zo goed dat we die als volwassenen opnieuw willen beleven. Meer dan dat, we willen dat onze kinderen een even dierbare herinnering hebben. Als het ding eigenlijk blijvend verontrustend voor ons was geweest, zouden we het onze kinderen nauwelijks willen aandoen.
Een kwestie van perspectief
Wel, deze keer zijn mijn man en ik er toch licht vanaf gekomen. Uiterlijk volgend jaar zal waarschijnlijk het moment van de waarheid zijn. Ergens stel ik me echter zelfs voor dat het leuk zou zijn om mijn kind te vertellen dat het verhaal van het Christuskind er is om met Kerstmis vreugde te verspreiden.
De waarheid is dat het geen verhaal is.
De waarheid is dat het helemaal geen kerstleugen is. Het is een prachtig kerstverhaal.
Titelfoto: Katja Fischer
Katja Fischer
Senior Editor
Katja.Fischer@digitecgalaxus.chMoeder van Anna en Elsa, aperitief expert, groepsfitness fanaat, aspirant danseres en roddel liefhebber. Vaak een multitasker en iemand die alles wil, soms een chocolade kok en koningin van de bank.
