Mooie schoenen met een slim concept: het abo voor kinderschoenen

Doordacht circulair ontwerp helpt ervoor te zorgen dat producten na het eerste gebruik opnieuw kunnen worden gebruikt. Dit is precies waar de afstudeerscriptie "Neunoi" van ontwerpers Thibaut Wenger en Narada Zürrer, die net hun bachelor Industrieel Ontwerpen aan de Hogeschool voor de Kunsten Zürich (ZHdK) hebben afgerond, om de hoek komt kijken. "We wilden een repareerbare, recyclebare kinderschoen ontwikkelen, omdat kindervoeten snel groeien en daarmee ook de berg afgedankte schoenen," zegt ontwerper Narada over hun werk op de afstudeertentoonstelling van de ZHdK dit jaar. Daarom is het zinvol om een kinderschoenenabonnement op te zetten.

Een tijdelijke schoen: abonnementensysteem

Het abo is nog maar een theorie. Maar als het geïmplementeerd zou worden, zou het er als volgt uitzien: Alle beschikbare modellen zijn zichtbaar in een online shop. Zodra een Neunoi schoen te klein wordt, kan een vervangende schoen in de volgende maat worden besteld. De oude schoen wordt teruggestuurd naar de ontwerpers, die de zool vervangen, het voetbed verwijderen en de schoen wassen. Daarna repareren ze eventuele onvolkomenheden, knappen de schoen op voor het volgende kind en zetten hem weer online.

Om erachter te komen wat kinderen van een schoen vinden, hebben de ontwerpers ze bij hun onderzoek betrokken. "We hielden twee workshops met zes- tot vijftienjarigen en stuurden ook een vragenlijst naar verschillende schoolklassen," zegt Narada. Daarin beantwoordden ze vragen over duurzaamheid en deelden ze hun verwachtingen over functie en uiterlijk. Later konden twee kinderen de schoenen testen tijdens video-opnamedagen. "Als we verder gaan met het project, zullen we de testperiode moeten verlengen."

Als onderdeel van het onderzoek tekenden de kinderen ook hoe ze zich hun droomschoen voorstelden. Sterren waren een bijzonder populair visueel stijlelement voor de kinderschoen. "We hebben de ster aan de onderkant van de zool overgenomen en er ons handelsmerk van gemaakt."

Nieuw maken van oud

Wat het idee achter Neunoi bijzonder maakt, is dat de constructie van de sneaker transparant is en de herkomst van elk gebruikt onderdeel bekend is. "Kinderschoenen produceren veel microplastic afval dat in ons milieu terechtkomt," zegt Narada. Daarom zijn haar buitenzool en ster biologisch afbreekbaar. Deze is afkomstig van de Zwitserse cleantech start-up Kuori, die duurzame materialen maakt van voedselafval zoals bananen- of notendoppen. Net als het binnenste voetbed kan het worden vervangen.

Een gebied dat het snelst gerepareerd moet worden is de binnenkant van de hiel. "Kinderen stampen vaak gewoon in hun schoenen - zonder ze los te maken," legt Narada uit. Hierdoor knikt de hiel naar binnen. Om deze vervorming te voorkomen, hebben de ontwerpers een innovatieve klittenbandoplossing ontwikkeld die snel vervangen mogelijk maakt, het comfort verbetert en een vleugje kleur toevoegt.

Om het aan- en uittrekken te vergemakkelijken, hebben de ontwerpers gekozen voor klittenband in plaats van veters. Maar zelfs deze zijn niet bestand tegen scheuren. "Daarom is ons klittenband elastisch en kan het vervangen worden." Het spannendste aan hun ontwerp is echter een klein vakje waarin "geheimen passen".

Om foutjes in de geretourneerde schoenen te kunnen repareren en vieren, wordt een klassiek materiaal voor schoenproductie gebruikt: leer. Het komt uit de restvoorraad van een Zwitserse fabrikant en heeft het voordeel dat het niet hoeft te worden genaaid. "Het uiterlijk van de sneaker verandert bij elke reparatie - zo wordt gebruikt op een speelse manier steeds weer nieuw".

Het idee werd al goed ontvangen op de ZHdK afstudeertentoonstelling. De ontwerpers dienen het daarom in bij een aantal designprijzen om waardevolle contacten te leggen. "Aan de ene kant willen we zien hoe het concept binnen onze afdeling wordt ontvangen en aan de andere kant willen we een herbezinning in design bevorderen." In de nieuwe ZHDK podcast "Hörpunkt Nachhaltigkeit" praten Narada en Thibaut ook over duurzaamheid in industrieel ontwerpen. Het is de moeite waard om te luisteren.