Ruimteakoestiek: Wat zijn de voordelen van een korte luisterafstand?
2/3/2024
Vertaling: machinaal vertaald
Omdat de kamerakoestiek in de woonkamer niet werkt, probeer ik het op korte afstand aan mijn bureau. Dat zou makkelijker moeten zijn. Of toch niet?
Het klinkt nu eigenlijk goed. Maar ik moest het bureau naar het midden van de kamer verplaatsen en vervolgens andere meubels herschikken. Achter me hangt een gigantisch, zeer ongeschikt kunstnertsplafond - een improvisatie om de geluidsreflecties van de muur te dempen. Ik heb de luidsprekers op tafel bekleed met boeken en notitieblokken onder een lichte hoek gelegd, zodat ze in de richting van mijn oren wijzen. Als ik het scherm van het bureau wil halen omdat het ook zou kunnen storen, denk ik bij mezelf: Wat doe ik hier in godsnaam? Ik ben mijn oorspronkelijke doel volledig uit het oog verloren.
Bron: David Lee
Het idee: problemen met kamerakoestiek omzeilen
Het doel was om het probleem van de kamerakoestiek met weinig moeite op te lossen. Zoals ik in een recent artikel heb uitgelegd, kun je de akoestiek niet in elke kamer goed krijgen - vooral niet als je het geheel esthetisch en financieel in balans wilt houden. Met een slechte akoestiek zijn de beste luidsprekers nutteloos.
Koptelefoons lossen het probleem op omdat ze onafhankelijk van de kamerakoestiek werken. Ze klinken echter anders dan luidsprekers en kunnen na verloop van tijd ook oncomfortabel worden.
Mijn overweging: Luidsprekers op zeer korte luisterafstanden zouden een soort middenweg kunnen vormen tussen koptelefoons en grote hifi-luidsprekers. De kamerakoestiek speelt een kleinere rol omdat je stiller kunt luisteren en het grootste deel van de muziek direct je oren bereikt - zonder reflecties op de muur of andere oppervlakken. Kunnen bureauspeakers op deze manier de voordelen van een koptelefoon en luidsprekers combineren?
Ik probeer dit uit met kleine boekenplankluidsprekers. Ik denk er niet over na, maar neem de beste: een paar Edifier R1280DB. Het gaat niet in de eerste plaats om deze specifieke luidsprekers, ze dienen als voorbeeld van het idee.
Testscenario één: Mijn werkplek
Allereerst plaats ik de luidsprekers op mijn bureau. Ik zit met mijn rug naar de muur en kijk de kamer in. De muur staat ongeveer een meter achter mijn rug. De opstelling is een beetje ongebruikelijk, maar ik wil er niets aan veranderen - ik geniet van het uitzicht vanuit de hoek. Naar buiten kijken in plaats van erin geeft me een gevoel van veiligheid.
Rechts van de tafel is een muur met een raam aan de voorkant. Dit betekent dat de rechterluidspreker zich dicht bij een reflecterende muur bevindt, terwijl de linkerluidspreker vrij in de ruimte staat.
Bron: David Lee
Veel bureaus staan tegen een muur. Alleen al in de vorige artikelen in onze serie over bureauopstellingen is dit niet alleen bij mij het geval, maar ook bij Flo en Samuel.
Vrij van het zijpaneel
Luisteren naar muziek als deze is geen pretje. Er klopt iets niet. Ik gebruik een geluidsgenerator om te controleren of er kamermodi zijn - basfrequenties die een problematische wisselwerking met de kamer hebben. Dat is waarschijnlijk het geval: rond 50 en 133 Hz is het geluid veel luider dan in de andere frequenties. Maar dat is niet het grootste probleem.
Het belangrijkste dat me stoort is dat de rechterkant veel stiller lijkt dan de linkerkant. Ik had verwacht dat de luidspreker aan de muur luider zou zijn, maar het is andersom.
Ik vermoed dat de linker luidspreker op de muur achter me meer reflecteert en dat ik hem daarom luider vind. Dus ik zet een absorberend element in de hoek van de kamer, verwijder een mogelijk reflecterende plexiglasbeugel en leg een monsterlijke kunstnertsdeken op een strijkplank om de achterwand te dempen. Maar dat helpt niet veel. Het wordt alleen maar beter als ik het bureau van het raam weghaal.
Wanneer het aankomt op kamerakoestiek, gaat er niets boven vallen en opstaan. Theorieën zijn altijd gebaseerd op vereenvoudigde situaties. Echte, ingerichte kamers zijn ingewikkelder en moeilijker te berekenen.
Andere scenario's
Ik plaats de luidsprekers op de keukentafel. Deze staat in de hoek en heeft dus een muur aan de voor- en zijkanten. Zo'n opstelling is waarschijnlijk gebruikelijk voor bureaus in een thuiskantoor.
Bron: David Lee
Zoals verwacht is de bas veel te hard en te dreunend in deze opstelling. Een equalizer lost het probleem niet op - zonder bas klinkt het hol. De balans is echter beter dan aan mijn bureau. Interessant is dat de luidspreker op de zijwand hier ook iets stiller lijkt.
Ter vergelijking heb ik de tafel nu zo opgesteld dat beide luidsprekers op gelijke afstand van de zijwand staan.
Bron: David Lee
Het klinkt al veel beter op deze manier. De bas is nog steeds behoorlijk hard, maar ik word er niet meer dood van. De balans is goed. Het valt nu echter des te meer op dat de kamer sterk nagalmt. Rocknummers in het middengebied klinken papperig.
Dus ik sleep mijn geïmproviseerde monsterdemper naar de keuken. Ik plaats de luidsprekers ook onder een lichte opwaartse hoek in de hoop dat het geluid minder weerkaatst tegen het tafelblad.
Bron: David Lee
Ik heb beide maatregelen ook afzonderlijk getest - ze werken allebei. In combinatie klinkt de kamer nu goed. Niet zoals in een muziekstudio, maar oké voor thuisgebruik. Als ik met mijn vingers knip, hoor ik geen galm meer.
Niet onafhankelijk van de kamer
De tests laten zien dat een korte luisterafstand je op geen enkele manier onafhankelijk maakt van de akoestiek van de kamer. Het is vooral problematisch als de tafel aan de zijkant van de muur staat. De luidspreker moet minstens een halve meter van de muur staan. In het ideale geval staat de tafel in het midden tussen de twee zijmuren.
Een muur aan de lange kant is minder problematisch zolang de zijkanten vrij zijn. Het versterkt de lage tonen, maar doet dat tenminste gelijkmatig. Als je de luidsprekers niet direct tegen de muur plaatst, zou het probleem geminimaliseerd moeten worden. Het belangrijkste hier is dat de tegenoverliggende muur - die achter je rug - enigszins wordt gedempt.
De tafel als reflector
Als je boekenplankluidsprekers of studiomonitoren direct op tafel zet, heb je een akoestisch probleem. Dit komt omdat het geluid weerkaatst tegen het tafeloppervlak en de weerkaatsing bereikt je oor op bijna hetzelfde moment als het directe geluid. Maar helaas alleen bijna. Dit resulteert in een brij van geluid.
Dit werkt meestal beter met pc-speakers. Omdat die hiervoor gemaakt zijn. Ze zijn meestal zo gebouwd dat ze het geluid iets naar boven richten. Overigens zijn er ook Edifier speakers die al schuin gebouwd zijn:
Schuin met geïmproviseerde pads werkt ook, maar in mijn geval ziet het er lelijk uit. En bij hoge volumes kan er een probleem zijn met trillingen. Er zijn speciale rubberen voetstukken voor sommige luidsprekers, maar niet voor de meeste.
In een muziekstudio staan de luidsprekers meestal op losse standaards achter het bureau. Deze staan op oorhoogte, wat betekent dat het directe geluid het eerst het oor bereikt. Reflecties van het bureau zijn daarom minder een probleem.
Bron: David Lee
Geen tafel is ook goed. Maar als je op korte afstand op de bank naar muziek wilt luisteren, heb je waarschijnlijk een draadloos systeem en een standaard nodig. Anders zou het te bedraad en te lelijk zijn. Of een Bluetooth ronkende kubus het juiste is voor dit soort muziekgenot waag ik echter te betwijfelen.
Conclusie: geen wondermiddel, maar wel makkelijker
De korte luisterafstand is geen wondermiddel. Ook hier speelt de akoestiek van de omgeving een grote rol en kan alles voor je bederven.
Na mijn tests denk ik echter dat de problemen eenvoudiger te achterhalen en op te lossen zijn dan wanneer luidsprekers over een afstand van meerdere meters moeten werken. Er zijn twee belangrijke dingen waar je rekening mee moet houden. Je moet geen luidspreker direct tegen een zijmuur plaatsen en een luidspreker die recht naar voren straalt moet je niet direct op tafel zetten. Als je deze struikelblokken kunt vermijden, ben je er vrij zeker van dat je een fatsoenlijk geluid krijgt. <p
Omslagfoto: David Lee
David Lee
Senior Editor
David.Lee@digitecgalaxus.chMijn belangstelling voor computers en schrijven leidde me relatief vroeg (2000) naar de technische journalistiek. Ik ben geïnteresseerd in hoe je technologie kunt gebruiken zonder gebruikt te worden. In mijn vrije tijd maak ik graag muziek waarbij ik mijn gemiddelde talent compenseer met een enorme passie.
