Vitaminen en mineralen: een tekort herken je aan je huid

Als de huid tot je spreekt, moet je weten hoe je haar signalen moet interpreteren. Soms is dit zelfs voor deskundigen niet eenvoudig - en zij hebben niet meteen elk mogelijk medisch verband op hun radar. Bijvoorbeeld, begin augustus 2022 plaatste dermatoloog Yael Adler, auteur van de reisgids "Skin Close" op haar Facebook-account: "De 33-jarige patiënt had een schilferige, licht rode huid. Maandenlang werd ze behandeld voor eczeem met cortisonencrèmes, zinkgehalte in het bloed gemeten: te laag. Zinksupplement. Drie weken later - Zack genezen."

Maar het hoeft geen eczeem te zijn, zelfs eenvoudige symptomen als gescheurde mondhoeken kunnen andere oorzaken hebben dan verkeerde crèmes of droge lucht. Maar hoe vertelt je huid je wat er mis mee is? Nu is het tijd voor een dermatologische "tolk": de Salzburgse dermatoloog Birgitt Hantich-Hladik helpt je uitzoeken hoe je symptomen op je huid kunt toeschrijven aan een tekort aan voedingsstoffen.

Belangrijke feiten over de huid en haar functies

. Maar eerst moeten we naar de huid kijken: met een oppervlakte van iets meer dan twee vierkante meter is de huid ons grootste orgaan en vernieuwt zich voortdurend. "De vernieuwing van de huid duurt ongeveer 28 dagen, en bij toenemende leeftijd wordt deze tijd verlengd of kan zelfs verdubbelen. De huid wordt als het ware trager," zegt Hantich-Hladik. Dan zijn er nog twee vervelende tegenstanders van een gezonde huid: kleine chronische ontstekingshaarden zijn bepalend voor vroegtijdige huidveroudering, die je in het dagelijks leven niet merkt. De gevolgen zijn echter zichtbaar: roodheid, een schilferige huid en vroegtijdige rimpels. Triggers voor zulke ontstekingen kunnen zijn: Suiker en de verkeerde omega-3/omega-6 verhouding. Vitamine C en vitamine A, capsules of omega-3 oliën zoals lijnzaadolie kunnen dit tegengaan.

De tweede tegenstander voor een gezonde huid zijn vrije radicalen. We weten dat vrije radicalenvangers in de vorm van antioxidanten zoals vitamine E, bètacaroteen (vitamine A), vitamine C en selenium helpen tegen vrije radicalen. Maar wees voorzichtig als je denkt dat je dankzij supplementen geen problemen hebt. Want: studies tonen aan dat antioxidantensupplementen het risico op overlijden kunnen verhogen. Daarom is de regel nog steeds dezelfde: Neem geen supplementen op eigen houtje, maar laat eerst je bloedwaarden controleren door je arts.

De huid vernieuwt zichzelf.

De huid vernieuwt zich niet alleen voortdurend, ze is ook via bloedvaten verbonden met de andere organen en vervult verschillende functies: Het is een belangrijk zintuig, beschermt het lichaam tegen uitdroging en ziekteverwekkers, dient als bescherming tegen de zon en zet zonlicht om in vitamine D. En de vele micro-organismen op onze huid, dat wil zeggen bacteriën, virussen, schimmels en protozoa, vormen hun eigen microbioom. Dit dient als een beschermende barrière tegen milieu-invloeden.

Huid, voedingsstoffen en darmen

Over microbiomen gesproken: Dit bestaat ook in de darmen. Ons grootste orgaan, de huid, werkt hand in hand met onze darmen. "Wat we elke dag eten is van invloed op de conditie en het uiterlijk van onze huid," zegt dermatoloog Hantich-Hladik. Je zou ook kunnen zeggen: de huid is een spiegel van onze eetgewoonten. Want voordat voedsel in zijn afzonderlijke bestanddelen onze huid bereikt, gaat het eerst door de darmen. Zo beïnvloeden spijsverteringsstoornissen, overtollige calorieën en ook voedselintoleranties en tekorten aan voedingsstoffen onze huid. Om perfect te functioneren en gezond te blijven heeft de huid daarom tal van voedingsstoffen nodig. En de juiste hoeveelheid ervan.

Acne, bijvoorbeeld, kan een aanwijzing zijn dat we te veel B-vitaminen innemen. "Deze vitamines kunnen de groei van acne-bacteriën stimuleren," weet de dermatoloog.

Macro- en micronutriënten

Nutriënten worden verdeeld in twee groepen. Enerzijds macronutriënten: deze omvatten koolhydraten, eiwitten, vetten en (althans voor sommige wetenschappers) water.

En hier komt het: "Waterverlies is gevaarlijker dan elk tekort aan voedingsstoffen in ons lichaam," schrijft dermatoloog Yael Adler in "Haut nah". Ons lichaam bestaat immers voor 60 procent uit water - en al "maakt een verlies van slechts 0,5 procent water ons dorstig, bij ongeveer 7 procent waterverlies zijn we ernstig ziek en kunnen we niet meer functioneren" . Ter vergelijking: een vetverlies wordt pas kritisch bij 90 procent. Dus vul je waterglas opnieuw en neem meteen een flinke slok. Als je niet genoeg gedronken hebt, kan het resultaat een gespannen, jeukende huid, bleekheid en een vermoeide teint zijn.

Naast macronutriënten zijn er ook micronutriënten: vitaminen, mineralen, aminozuren, secundaire plantaardige verbindingen en omega-vetzuren. Als we aan een tekort aan bepaalde micronutriënten lijden, komt dat ook deels tot uiting in onze huid. Laten we eens kijken welke micronutriënten we nodig hebben voor een gezonde huid en hoe de huid ons laat zien dat we niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgen:

Nutriëntentekorten: hoe we ze aan onze huid herkennen

. De belangrijkste voedingsstoffen voor onze huid zijn water, zink, bètacaroteen (vitamine A), silicium, vitamine B2, omega-3 vetzuren, vitamine C en selenium. Ze zorgen ervoor dat onze huid er fris en gezond uitziet. Een droge, gebarsten huid en een slechte wondgenezing zijn de eerste indicatoren van een tekort aan een bepaalde voedingsstof.

Maar alleen je arts kan bepalen welk tekort je zou kunnen hebben en of je er überhaupt een hebt. Overigens geldt dit voor alle huidverschijnselen die wijzen op een tekort aan een bepaalde voedingsstof - maar die niet noodzakelijkerwijs wijzen op precies dit ene tekort. De volgende lijst moet daarom alleen gezien worden als een indicatie. Als je echter al bij je arts hebt nagevraagd en weet dat je een of andere vitamine moet aanvullen, en welke, en hoe vaak, dan vind je in de Vitaminen winkel sectie een grote keuze aan producten die je kunnen helpen.

Overzicht: voedingsstoffen en mogelijke tekorten die zich in je huid kunnen manifesteren

Vitamine B12

• Is belangrijk voor de celdeling en bloedvorming en de functie van het zenuwstelsel.
• wordt gevonden in vis, vlees, zuivelproducten en eieren, en in kleine hoeveelheden in zuurkool en bier.
• Tekenen van tekorten op de huid zijn: gebarsten mondhoeken, vettig eczeem op het gezicht of de oren, ontstoken lippen, huidontstekingen en een ruwe huid.
• Een tekort treft ongeveer 6 tot 12% van de westerse bevolking.

Vitamine C

• beschermt tegen infecties, werkt als een vrije radicalenvanger en versterkt het bindweefsel, is belangrijk voor de vorming van collageen.
• wordt gevonden in rozenbottels, brandnetel, duindoorn, peterselie, diverse koolsoorten, spinazie, kiwi's, aardbeien, citrusvruchten.
• De huidtekens van een tekort zijn: Wondgenezingsstoornissen, bloedend tandvlees, aften (pijnlijke beschadiging van slijmvliezen), toegenomen rimpelvorming en elastose (degeneratie van collageenbindweefsel, de huid wordt dikker).
• Een tekort komt volgens de Duitse Vereniging voor Voeding) vrijwel niet voor in geïndustrialiseerde landen.

Vitamine D

• We hebben het nodig voor celdeling en vernieuwing van de huid, wondgenezing, als bescherming tegen vrije radicalen en ter ondersteuning van het immuunsysteem.
• Komt niet in voldoende hoeveelheden voor in voedsel; wordt in de huid gevormd met behulp van zonlicht. Een tekort aan vitamine D kan vervolgens een calciumtekort veroorzaken, want vitamine D is essentieel voor de opname van calcium.
• Komt niet in voldoende hoeveelheden voor in de voeding; wordt gevormd in de huid met behulp van zonlicht.
• De huidtekens van een tekort zijn: dunner wordende huid, haaruitval, psoriasis.

In Europa wordt ongeveer 8,3% getroffen door een tekort in de zomermaanden, ongeveer 17,7% in de winter. Bovendien heeft 40,4% van de mensen een te lage vitamine D-status. Zo heeft bijna een op de twee mensen in Europa een tekort aan vitamine D, wat tijdens de donkere wintermaanden kan verergeren.

Iron

• We hebben het nodig voor zuurstoftransport en -opslag en voor elektronenoverdracht.
• komt voor in rood vlees, cacaopoeder, zonnebloempitten, sojabonen, havermout, spinazie, peulvruchten, volkorenbrood. Belangrijk: Vitamine C verbetert de opname van ijzer, terwijl zuivelproducten, koffie of zwarte thee dit remmen.
• De huidtekens van een tekort zijn: Bleekheid, gebarsten mondhoeken.
• Een tekort komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen als gevolg van de menstruatie en een gemiddeld lagere vleesconsumptie; overal in Europa ongeveer 5 tot 10% getroffen, bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd ongeveer 20%.

Zink

• is belangrijk voor celgroei en wondgenezing, speelt een sleutelrol in het suiker-, vet- en eiwitmetabolisme, is betrokken bij de opbouw van genetisch materiaal en dempt overmatige afweerreacties van het immuunsysteem.
• komt voor in: rood vlees, kaas, haverzemelen/vlokken, walnoten, pecannoten, tarwekiemen, zonnebloempitten, champignons, gisten.
• De huidtekens van een tekort zijn: Haaruitval, gebarsten mondhoeken, wondgenezingsstoornissen, acne-opflakkeringen, een schilferige huid.
• In Europa is een tekort zeldzaam.

Vitamine K

• Speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling.
• wordt gevonden in: Kool, spruitjes, broccoli, spinazie, bladsla, bieslook, peulvruchten, melk, wortelen, sojabonen, zeewier en plantaardige oliën.
• Huidverschijnselen van een tekort zijn: toegenomen bloedingen bij verwondingen, toegenomen blauwe plekken die langzaam verdwijnen - zelfs bij heel kleine bultjes.
• Een tekort komt zelden voor bij mensen die evenwichtig eten.