Waarom krijgen we eigenlijk brain freeze?

USA 1998: De eerste keer dat ik in aanraking kwam met het concept van een ijskoude milkshake. Lekker, twee grote slokken direct daarna. "Ahh!" Mijn gezicht verkrampt als een stekende pijn zich door mijn hoofd verspreidt. Mijn vader legt me uit dat ik te snel heb gedronken en daarom nu koude hoofdpijn heb.

Waarom eigenlijk?

Het gehemelte reageert op kou

"Hersenbevriezing is een subtype van hoofdpijn door koude prikkels," zegt Professor Christoph Schankin, hoofdarts van de neurologische kliniek van het Inselspital in Bern. Mijn vader schijnt al eens eerder gelijk te hebben gehad over de kou. "In zijn klassieke vorm treedt het op als iets kouds, bijvoorbeeld een ijsblokje of glacé, het dak van de mond in de mond raakt. Het wordt dan ook wel ijshoofdpijn genoemd," legt Schankin verder uit. Dus het haastig slurpen van mijn bananenmilkshake deed de temperatuur in de mond heel snel dalen.

Mijn symptomen van toen kloppen ook redelijk. "Er is typisch een bilaterale opkomende hoofdpijn in het voorhoofd of de slapen. Dit is steken of drukken en gaat vanzelf weg binnen maximaal 30 minuten na verwijdering van de prikkel. "30 minuten? Gelukkig voor mij duurde de brain freeze nooit langer dan een paar seconden.

Wat deze koudepijn precies veroorzaakt is nog niet helemaal duidelijk. Volgens Schankin zijn er twee mogelijke triggers: Aan de ene kant kan het komen door het snelle samentrekken of ontspannen van de bloedvaten die in contact zijn gekomen met de kou. Bloedvaten hebben veel zenuwen die pijn bemiddelen bij deze plotselinge verandering van diameter. "Aan de andere kant is het mogelijk dat de kou direct de pijnsensoren van zenuwen activeert, waardoor pijn ontstaat."

Tieners hebben er meer kans op

Sinds de milkshake in 1998 zijn mijn hersenen af en toe bevroren. Met cola met veel ijsklontjes, met glacé of parfait uit de koelvitrine. Wat valt me hieraan op? Ik was een kind of tiener. Sinds ik de puberteit ontgroeid ben, komt de pijn nauwelijks meer boven. Dat komt misschien omdat ik wat slimmer eet en ijskoude toetjes mijn gehemelte niet meer zo vaak raken. En als ik dat doe, schrok ik niet meer zo snel alles op. Of zoals Schankin speculeert: "Het kan te maken hebben met het feit dat het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor de vasculaire regulering, gevoeliger is bij jonge mensen." Feit is dat jonge mensen vaker een brain freeze hebben dan oudere mensen. "Geschat wordt dat ongeveer 50 procent van de tieners dit verschijnsel heeft meegemaakt, terwijl de cijfers voor volwassenen veel lager zijn."

Maar het is niet alleen dat tieners last hebben van brain freeze.

Maar het is niet alleen leeftijd, ook genetica is cruciaal. Het risico om brain freeze te krijgen wordt vele malen groter als een van de ouders er al aan lijdt. In mijn familie is het zeker mijn vader. Destijds zag ik precies hoe ook hij zijn gezicht verkrampte achter zijn grote chocolademilkshake.

Waarom stopt de wijzer van de stationsklok eigenlijk kort? Waarom is er popcorn in de bioscoop? En waarom kunnen drinkglazen niet in de recyclebak? Het dagelijks leven bevat vele raadsels die ik met onregelmatige tussenpozen probeer op te lossen. Als je een brandende vraag hebt, maar geen tijd om die te onderzoeken, stuur hem me dan per e-mail. Ik doe graag het vuile werk.