Wijsheid of waanzin? Wat zit er achter de co-zwangerschap van vaders?

"We zijn zwanger" zeggen aanstaande vaders graag om hun solidariteit met hun partner te tonen. Of "Ik ben zwanger van jou" als ze de draak steken met hun buikomvang, die tegelijk met die van de aanstaande moeder toeneemt. Het is snel gezegd en er wordt nauwelijks een grote betekenis gehecht aan deze slogans. De aanstaande vaders komen gewoon een paar extra kilo's aan tijdens de zwangerschap.

Maar dat is maar de halve waarheid. Sommige mannen ontwikkelen veel meer symptomen die eigenlijk typisch zijn voor zwangere vrouwen. Zowel fysiek als emotioneel: stemmingswisselingen bijvoorbeeld, misselijkheid en zelfs overgeven. Dus wat absurd lijkt, is eigenlijk heel echt. Vaders kunnen zwanger zijn - of in ieder geval zwanger lijken. En het fenomeen heeft ook een naam: Couvadesyndroom.

Van traditioneel gebruik tot taboe

De term is afgeleid van het Franse werkwoord "couver", wat in het Duits "uitkomen" betekent, en komt uit de etnologie: "Couvade" gaat terug op traditionele rituelen bij bepaalde volkeren waarmee vaders zich voorbereiden op de geboorte van hun kind. Ze liggen tijdens de bevalling in bed en doen hun vrouw na om boze geesten weg te houden.

De wetenschap gebruikt de term "couvade" al sinds het einde van de 19e eeuw om het fenomeen van parallelle zwangerschap te beschrijven. Verschillende onderzoeken hebben het syndroom sindsdien bevestigd. In tegenstelling tot culturele gewoonten worden de zwangerschapsverschijnselen echter niet opzettelijk nagebootst. Vaak worden ze niet eens bewust herkend. Of ze worden pas achteraf opgemerkt, zoals de Duitse vaderschapscoach en auteur Klaus Althoff uitlegt in een interview met "Men's Health". "Velen verbergen ook hun co-zwangerschap omdat ze zich er ongemakkelijk bij voelen."

Het is dus onduidelijk hoeveel mannen last hebben van Couvade: Internationale studies zouden spreken van een percentage tussen de 11 en 97 procent. In een interview met "Zeit Online" gaat psycholoog Harald Werneck van de Universiteit van Wenen, die al bijna 20 jaar onderzoek doet naar vaders, ervan uit dat een aandeel van tussen de 10 en 30 procent aannemelijk is. Met andere woorden, ongeveer één op de vijf vaders vertoont symptomen van Couvade.

Nausea, weeën en postnatale depressie

En deze symptomen kunnen velerlei zijn. In een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Londen in 2007, meldden mannen lichamelijke klachten zoals buikkrampen, rugpijn, ochtendmisselijkheid, overgeven, trek en vermoeidheid. Sommigen kregen zelfs een "babybump". En één vader voelde tijdens de bevalling pijn die leek op de bevallingspijn van zijn vrouw. De mannen meldden een dunne huid en stemmingswisselingen als psychosomatische symptomen.

Een Indiaas onderzoek uit 2014 liet soortgelijke bevindingen zien: de aanstaande vaders klaagden over indigestie, trek, veranderingen in eetlust, hoofdpijn en vermoeidheid. In beide onderzoeken traden de symptomen vooral op in de eerste en laatste drie maanden van de zwangerschap van de partner.

Hormonen of psyche, dat is hier de vraag

Wat de oorzaak is van het afbreken van een co-zwangerschap is onduidelijk. Terwijl psychologen de oorzaak zoeken in gedragspatronen, geven biologen de hormoonhuishouding de schuld. Voor hormonale oorzaken pleit het feit dat de testosteronspiegel daalt bij aanstaande vaders. Aan de andere kant neemt de productie van het bindingshormoon oxytocine toe, net als die van het melkbindingshormoon prolactine, net als bij de aanstaande moeder.

De Weense hoogleraar psychologie Harald Werneck vermoedt een samenspel tussen psychologische processen en hormonen. Hij gaat ervan uit dat bijzonder empathische mannen zich zodanig inleven in hun zwangere partner dat ze onbewust haar symptomen imiteren. Volgens onderzoek van "Zeit Online" komt co-zwangerschap vooral voor in relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht, zoals blijkt uit online ouderschapsforums.

Solidariteit op een bord

Solidariteit wordt dan ook weerspiegeld op het bord.
Ulrike Hauffe, gediplomeerd psycholoog en geboortevoorbereider uit Bremen, presenteerde een studie met 150 mannen vond een gemiddelde gewichtstoename van vier kilo. Een online onderzoek uitgevoerd door een Brits marktonderzoeksbureau onder 5.000 vaders onthulde zelfs een gewichtstoename van meer dan zes kilo. De verklaring van de mannen: ze waren vaker uit eten gegaan met hun partner, hadden meer gesnoept en hun partners hadden grotere porties gekookt dan gewoonlijk.

Solidaire gewichtstoename is het meest voorkomende symptoom van een parallelle zwangerschap. En ook het meest langdurige. Want terwijl de overige symptomen na de kraamperiode snel weer verdwijnen, blijven de extra kilo's voorlopig op de weegschaal staan. Schrale troost: er zijn nu ook postnatale cursussen voor vaders.

Welke spannende babywijsheid moet je eens testen? Van welke bizarre zwangerschapsmythe heb jij gehoord? Laat het me weten in het commentaarveld hieronder of via email.