Wereldkampioenschap voetbal in Qatar
Wees eerlijk: zul je inschakelen?
- Ja, ik kijk naar de wedstrijden.49%
- Nee, ik ben uit dit WK.28%
- Ik kijk al heel lang geen voetbal meer.23%
De wedstrijd is afgelopen.
Er is nog steeds papier met gezichten erop waar jongeren waarde aan hechten: Panini stickers. Er dreigt echter inflatie. Van 670 stickers in het album en miljoenen foto's in het hoofd.
"Alleen slechte," zegt mijn zoon en gooit de inhoud van het eerste Paninipakket van de WK-winter op de eettafel. Ik moet me even verzamelen, omdat ik Hasan Al-Haydos, Abdullah Madu en Jonathan Williams geen onrecht wil aandoen. Dus leg ik uit dat ze waarschijnlijk niet zo slecht kunnen zijn. Ze spelen immers een WK. Of dat goed of slecht is, staat natuurlijk open voor discussie. Zelfs de gedrukte kranten zijn politiek geworden. Niet eerder waren ze te koop op Galaxus, dan stond er het bonnetje in de commentaarkolom. Heeft me niet verbaasd.
Het WK voetbal komt eraan. En we hebben een collectief plakboekprobleem. Met miljoenen foto's voor onze ogen en de vraag welke de wereld rond zijn en we krijgen ze niet uit ons hoofd. Alleen degenen die in de schijnwerpers staan? Of ook die van de schaduwkanten? Het is niet moeilijk te raden welke de betere kaarten hebben. Maar dit toernooi is verdeeld. Iedereen moet hier de komende weken een standpunt over innemen. Kijk? Wegkijken? Protest? Het is betrekkelijk eenvoudig om zelf te beslissen. Maar de kinderen uitleggen dat voetbal mooi is, maar dat zo'n WK ondraaglijk is? Moeilijk. Ik blijf vertellen hoe de situatie is. Slecht, natuurlijk. Hoe het zit met mensenrechten, arbeidsomstandigheden en corruptie, en wat dat in het algemeen betekent.
Kinderen in de basisschoolleeftijd horen al zolang ze zich kunnen herinneren dat het slecht gaat. Hun vroegste herinneringen zullen uiteindelijk ook verbonden zijn met maskers, diffuse angst voor een virus, oorlog, energiecrisis en klimaatcatastrofe. Aan de andere kant groeien ze in dit land extreem bevoorrecht op. In alle rust en met vakantie, met hobby's en de vrijheid om zakgeld te investeren in Panini plaatjes. De gelijktijdigheid der dingen is soms moeilijk te verdragen, maar dat betekent dat dit WK allang thuis is. En natuurlijk gaan we wedstrijden kijken. Veel mensen zullen dat doen. Uiteindelijk zullen de kijkcijfers waarschijnlijk een ander verhaal vertellen dan de peilingen.
Wees eerlijk: zul je inschakelen?
De wedstrijd is afgelopen.
Die op de stickers, de spelers van wie verwacht wordt dat ze er goed uitzien in dit toernooi, hebben het moeilijk. Velen van hen waren nog maar tien jaar oud toen het WK in 2010 aan Qatar werd toegekend. Nu worden ze geacht zich te verantwoorden voor de deals van degenen die liever op de achtergrond handelen. Zichzelf positioneren. Waarden weergeven. Gebruik hun bereik. Tegelijkertijd sponsors niet van zich vervreemden, sancties vermijden en, o ja, topprestaties leveren die uiteindelijk alle grieven verdoezelen. Zelfs als op de armband van de kapitein staat "One Love" als diplomatieke vorm van kritiek.
De spelers zijn de decals voor allerlei verwachtingen, wat ook niet eerlijk is. Vermoedelijk plakten ze een paar jaar geleden zelf Panini-plaatjes in plakboeken voor min of meer corrupt toegekende toernooien waar de beloften van heil voor de bevolking van de gastlanden en hun gastarbeiders uitbleven. Het zal deze keer hetzelfde zijn. In de regel wordt het leven door zo'n toernooi alleen echt beter voor een enkeling die noch op het veld, noch op de bouwplaats staat.
Zuid-Afrika is slechts één voorbeeld. De kosten dan: 1709 procent hoger dan verwacht. Verlies voor het gastland: 2,1 miljard euro. Winststijging voor de FIFA ten opzichte van 2006: 50 procent, uiteraard belastingvrij. Winstgroei van de vijf grootste bouwbedrijven in het land: 1300 procent. De lonen van de CEO's van deze bedrijven stegen in vijf jaar tijd met 200 procent. De mannelijke en vrouwelijke bouwvakkers moesten met 70.000 deelnemers in staking gaan om hun loon tenminste in overeenstemming te laten brengen met de inflatie.
En daarmee moet ik zeggen dat de lonen van de CEO's van deze bedrijven in vijf jaar tijd met 200 procent zijn gestegen.
En dat brengt mijn gedachten terug naar hun collega's in Qatar - en terug naar de ruilkaarten. Telkens als ik Panini-stickers zie, komen er andere beelden bij me op: de Kaarten van Qatar. Een campagne waarvoor onderzoeksjournalisten de lotgevallen en verhalen van verschillende in het emiraat omgekomen arbeidsmigranten hebben onderzocht en voorbereid in de vorm van ruilkaarten. Geef de video een klik - tot nu toe zijn er meer mensen gestorven dan dat de clip views heeft.
Nummers helpen ons om dingen in te delen. Maar ze brengen geen emoties over. Daarom zijn verhalen als deze belangrijk. Elk is een kleine steek in het hart. En toch maken ze nauwelijks een kans in tijden van meervoudige crises als deze. De halfwaardetijd van kwesties is kort en de strijd om de beelden van het toernooi in Qatar zal opnieuw door het voetbal worden gewonnen. Zo is het altijd geweest. En zo blijft het in een wereld die verwarrender is geworden. Dit is ook te zien aan de Panini plaatjes die mijn zoon vandaag in elkaar moet plakken. Toen het eerste WK-album in 1970 op de markt kwam, was alles nog anders.
Toen hadden we een wereldbevolking van 3,7 miljard mensen, dit jaar zullen het er 8 miljard zijn. In 1970 namen 16 teams deel aan de finale, in 2022 zijn dat er 32. In 1970 waren er 288 verzamelplaatjes, in 2022 zijn dat er 670. Grofweg is de wereld tegenwoordig twee keer zo onoverzichtelijk als toen en Panini gooit gewoon een paar extra plaatjes in het album. Voor Zwitserland is er de Oryx Edition met 50 "speciale stickers" en "20 extra actiefoto's". Bijvoorbeeld de "Timeline of FIFA World Cup" met foto's van alle toernooien die ook niet altijd als rolmodel dienden, maar waarover het gras van de geschiedenis is gegroeid en waarop verheerlijkt wordt teruggekeken.
Al tijdens het toernooi van 1934, toen het fascistische Italië van Mussolini speelde en er ijverig stadions werden gebouwd voor de prachtige propagandashow, stelt Wikipedia: "Als gevolg van de bouwhausse is de lira massaal in waarde gedaald en zijn de lonen van de arbeiders verlaagd."
Niemand kan zeggen dat de rotte behandeling van degenen die in de schaduw werken geen traditie heeft.
Een pagina verder, Argentinië 1978. Een land in de greep van de militaire dictatuur, waar gegokt en gemarteld werd. Ook toen werd een boycot besproken, maar uiteindelijk geschopt. En last but not least Rusland, waar een zekere Vladimir Poetin de rest van de wereld in de kou liet staan en zonder veel morren arriveerde. De kracht van beelden.
Deze onmacht tegenover de oude beelden. Wie weet wat er zal gebeuren in 2026, wanneer de VS samen met Mexico en Canada het WK zullen organiseren. Met 48 landen en politieke situaties die nog niet te voorzien zijn. Het enige dat zeker is, is dat als Panini nog bestaat, we onvermijdelijk de magische grens van 1000 stickers zullen naderen. De inflatie van beelden zal doorgaan en is toch niets vergeleken met de explosie van inhoud op het net.
Vandaag worden alleen al op Instagram dagelijks ongeveer 100 miljoen foto's en video's geüpload, en de ongekroonde koning van het platform is: Cristiano Ronaldo met 483 miljoen volgers, aan wie hij zomaar zijn nieuwste ondergoedcollectie kan laten zien, een mening kan overbrengen of zijn zelfbeeld. Natuurlijk wordt zijn sticker luid toegejuicht door acht tweedeklassers als hij op het verjaardagsfeestje tussen alle "slechten" uit een geschenkdoos straalt. Tot slot. Een van de "goede". Of toch niet?
In ieder geval kun je ervoor kiezen om hem af te schilderen als een lichtend sportief voorbeeld en grootverdiener met een hart of als een belastingfraudeur veroordeeld tot twee jaar voorwaardelijk voor verkrachtingsbeschuldigingen en sloeg onlangs de smartphone uit de hand van een 14-jarige autistische jongen. Er is niet één, juist beeld. Noch van Ronaldo, noch van het WK in Qatar. Elke opname is altijd maar een stukje van de waarheid.
670 daarvan staan in het Panini album. Toch weten we niet eens wie er naar het toernooi gaat. Misschien is het geheim van hun succes dat ze zo geruststellend en duidelijk gestructureerd zijn. Rechte lijnen, één kader, op de millimeter precies even groot. Ronaldo is geplakt, laten we verder gaan. Volgend pakje, volgend nummer. Afgetikt. Alles perfect in orde. In tegenstelling tot de miljoenen andere plaatjes in ons hoofd die we nooit gesorteerd krijgen.
Sportwetenschapper, high performance vader en telewerker voor Hare Majesteit de Schildpad.