Herinner je je Final Fantasy Tactics nog?

Kevin Hofer

13/10/2023

Vertaling: machinaal vertaald

De beste 'Final Fantasy'-vertelling vind je in 'Final Fantasy Tactics'. De gameplay daarentegen is een allegaartje.

Op het eerste gezicht concentreert Final Fantasy Tactics zich op politieke intriges, aangevuld met de bovennatuurlijke machinaties van de kerk. Maar onder deze gescripte dekmantel schuilt het verhaal van twee vrienden die uit elkaar groeien door hun verschillende wereldbeelden. In de kern gaat het over de vraag of het doel de middelen heiligt en de impact op een persoon.

Brief ontstaan van het spel

In 1993 was Final Fantasy al een begrip geworden. De bedenker van de serie, Hironobu Sakaguchi, was een fan van tactische RPG's. In die tijd overwoog hij een dergelijk spel aan de serie toe te voegen. Maar omdat Squaresoft, nu Square Enix, op dat moment druk was met verschillende andere projecten, kwam deze nooit van de grond.

In 1995 nam Squaresoft Yasumi Matsuno in dienst. De jonge man, toen 30 jaar oud, was al hoofdontwikkelaar van Ogre Battle: The March of the Black Queen. Hij had dus ervaring met tactische RPG's. Op zijn verzoek vertrouwde Sakaguchi hem Final Fantasy Tactics toe. Matsuno wordt bijgestaan door Hiroyuki Ito, mede-hoofdontwikkelaar van Final Fantasy VI. Hij is verantwoordelijk voor het gevechtssysteem.

Sakaguchi geeft ze veel vrijheid in hun ontwikkeling. In het uiteindelijke spel is niet veel meer over van zijn oorspronkelijke plan. Dit geldt zowel voor het gevechtssysteem als voor het verhaal. Het komt niet overeen met wat je in die tijd van een Final Fantasy zou verwachten. Het verhaal is duidelijk donkerder en volwassener dan in de belangrijkste spellen uit die tijd.

Het spel werd in 1997 uitgebracht op de originele PlayStation. Tien jaar later verscheen een vernieuwde versie getiteld Final Fantasy Tactics: The War of the Lions op de PlayStation Portable. Deze versie is nu beschikbaar voor iOS en Android. De Engelse teksten zijn volledig herzien. Het taalgebruik leunt meer aan bij middeleeuws Engels dan bij het moderne Engels van de originele PlayStation-versie. Dit maakt het spel authentieker, maar deels ook ingewikkelder. Als Engels niet je eerste taal is, kan het lastig zijn om de dialoog te volgen.

Complex achtergrondverhaal

Final Fantasy Tactics speelt zich af in de fictieve wereld Ivalice. Vagrant Story en Final Fantasy XII, twee latere spellen van Matsuno, spelen zich af in dezelfde wereld. Het middeleeuws geïnspireerde Ivalice is voortdurend in conflict met de buurlanden Ordalia en Romanda. Dit ondanks het feit dat ze met elkaar verbonden zouden zijn door de huwelijken van de koninklijke families. Het grootste van deze conflicten was de 50-jarige oorlog. Ivalice en Ordalia tekenden een zogenaamd vredesverdrag na de bloedige Slag bij Zeltennia. Dit geldt in ieder geval voor de buitenwereld. Sommigen denken dat Ivalice het heeft opgegeven.

Ivalice ligt in puin na een lange oorlog. De bevolking is ontevreden over de edelen en de koninklijke familie. Boeren komen in opstand en eisen verandering.

De economie heeft er ook onder geleden. Ivalice, dat geldproblemen heeft, moet Ordalia betalen voor reparaties. Als gevolg daarvan kan het de ridders die tijdens de oorlog voor het land hebben gevochten niet betalen. Velen zijn uit het leger naar huis gestuurd, zonder geld of voedsel. Werk was schaars en de loyaliteit aan de heersende elite was afgenomen. Gedesillusioneerde boeren en ridders sloegen de handen ineen om tegen de elites te vechten. Intern brandt de fakkel tussen de verschillende facties. Maar niet alleen daar.

Als klap op de vuurpijl sterft koning Ondaria. Twee mensen mengen zich in de strijd om de troonopvolging: zijn dochter Ovelia of zijn jongste zoon. De verschillende machtige aristocratische huizen hebben verschillende belangen bij wie de volgende regent wordt. Het spreekt voor zich dat hun enige doel is om hen te instrumentaliseren en te verheffen tot de rang van ware vorsten. Hertog Goltanna wil Ovelia installeren, terwijl hertog Larg de jongere zoon steunt.

Het gaat er dus heftig aan toe in Ivalice. Hier begint het echte verhaal van Final Fantasy Tactics. Je speelt als Ramza Beoulve, de jongste zoon van een invloedrijke adellijke familie. Het spel is verdeeld in vier aktes, waarvan de eerste een flashback is.

Je ontmoet je beste vrienden, Ramza en Delita Heiral. Delita is een niet adellijke wees die in huis is genomen door Ramza's vader. Ondanks zijn gewone afkomst is hij opgevoed als een edelman. Ze zijn dus niet alleen vrienden, ze zijn praktisch broers. Op een academie worden ze opgeleid tot ridders.

In deze eerste akte wordt duidelijk dat er schijnbaar onoverbrugbare verschillen zijn tussen de edelen en het gewone volk. Tijdens een van hun eerste interventies lopen de gebeurtenissen uit de hand en scheiden hun wegen zich. Als ze elkaar een jaar later weer ontmoeten, zijn ze allebei veranderd. Ze streven misschien dezelfde doelen na, maar ze doen het met verschillende middelen.

"Final Fantasy Tactics" is anders dan eerdere delen

Ik wil niet meer zeggen over het verhaal. Het is de manier waarop het verhaal wordt verteld die Final Fantasy Tactics uitstekend maakt. Het zit heel goed in elkaar en boeit me helemaal.

Final Fantasy Tactics neemt de show-don't-tell-techniek serieus. In het hele spel wordt maar één keer direct verteld wat er aan de hand is en waarom. In de rest van het spel kom je erachter door de acties van de personages. Je hoeft geen afstand te doen om het verhaal te begrijpen.

De kern van het verhaal is dat Ramza zichzelf wil vinden. Hij moet voortdurend opnieuw evalueren wat goed en wat fout is. Hierdoor kan ik me met hem identificeren. Delita daarentegen weet precies wat hij wil en zal alle middelen gebruiken om dat te bereiken. In tegenstelling tot rollenspellen uit die tijd vertelt Final Fantasy Tactics geen liefdesverhaal. De relatie tussen de twee vrienden staat centraal in de actie.

De antagonisten zijn niet simpelweg slecht en vervangbaar. Ze hebben karakter en zijn menselijk. Daardoor zijn hun acties zowel weerzinwekkend als geloofwaardig. Een van de rebellenleiders vermoordt bijvoorbeeld een ondergeschikte om zijn eigen identiteit te behouden. Tegelijkertijd moet hij leven met zijn schuldige geweten.

Naast Delita en Ramza maken de andere personages in de groep geen grote ontwikkelingen door in de loop van het verhaal. Voor mij is dit geen negatief, maar juist een heel positief punt. Er is meer ruimte voor de twee hoofdpersonages. En het feit dat de schurken diepgang hebben, doet me het gebrek aan ontwikkeling van de secundaire personages vergeten.

In tegenstelling tot eerdere en zelfs latere Final Fantasy-spellen ontbreken humoristische passages. In Tactics vind je geen schattige chocobo's die dansen op grappige muziek of ongemakkelijke humoristische momenten tussen personages. Het spel is door en door serieus.

Beperkte bewegingsmogelijkheden

In tegenstelling tot de Final Fantasy-spellen uit die tijd zijn noch de wereldkaart noch de steden en andere locaties vrij toegankelijk. Je beweegt je over de wereldkaart via stippen. Hun kleur vertelt je wat je kunt verwachten. Questpunten zijn oranje, steden blauw en mogelijke vijandelijke ontmoetingen groen.

In steden kun je via een tekstveld kiezen of je wilt winkelen, naar de taverne wilt gaan of het krijgersgilde wilt bezoeken. In de taverne luister je naar actuele geruchten en verhalen en kun je missies accepteren. Je doet ze niet zelf, maar je stuurt strijders op missies die pas over een paar dagen beschikbaar zijn. De dagen verstrijken terwijl je van het ene punt op de wereldkaart naar het andere gaat. In het krijgersgilde rekruteer je nieuwe vechters.

Veel mogelijkheden om schaamteloos uit te buiten

Hiroyuki Ito wordt beschouwd als de uitvinder van het real-time gevechtssysteem. Het is dus logisch dat de gevechten in Final Fantasy Tactics niet in fasen plaatsvinden, zoals meestal het geval is in tactische rollenspellen. In die laatste geef je orders aan al je eenheden voordat je je fase beëindigt en alle eenheden van de tegenpartij aan de beurt zijn. In Tactics bepaalt de snelheidsstatus van een individueel personage wanneer hij aan de beurt is. Dit voegt diepte toe aan het systeem.

Je hebt maximaal vijf eenheden per gevecht, inclusief gasteenheden. Afhankelijk van de versie van het spel kun je echter kiezen uit een panel van 16 of 24 personages. Tijdens een gevecht beweeg je je personages over vakjes. Hun bewegingsvrijheid hangt af van hun niveau en de taak die ze moeten uitvoeren. Vervolgens kun je aanvallen of vijanden, verdedigen of voorwerpen gebruiken. Naast fysieke aanvallen kun je ook gebruikmaken van magie en de beroemde summons.

Er zijn 20 taken, 22 in Final Fantasy Tactics: The War of the Lions, die je vrij kunt toewijzen aan personages. Daarnaast zijn er negen unieke personages met speciale eigenschappen (er zijn er elf in Final Fantasy Tactics: The War of the Lions). Het taaksysteem is veelzijdig en maakt het zelfs mogelijk om vaardigheden uit verschillende taken te combineren.

Naast het personageniveau is er ook nog het taakniveau. Je speelt nieuwe taken vrij door een bepaald niveau te bereiken in de taken die al beschikbaar zijn. Hierdoor kun je al vroeg in het spel klassen vrijspelen die je pas later zou moeten hebben. Sommige taken, zoals de rekenmachine of de bemiddelaar, zijn zo overpowered dat het spel erg makkelijk wordt. Dat is jammer. Vooral omdat Final Fantasy Tactics je er echt toe dwingt.

Tactics is in het begin inderdaad een van de meest uitdagende spellen, maar daarna wordt het een makkie. De eerste gevechten zijn een van de moeilijkste die ik in een tactisch rollenspel heb gezien. Maar zelfs als je het taaksysteem niet gebruikt, moet je het later in het spel opnemen tegen hordes vijanden onder leiding van "Dondergod Cid".

Er is ook een systeem met dierenriemtekens. Afhankelijk van het sterrenbeeld waaronder een personage is geboren, past hij goed of slecht bij anderen. Helaas is het slecht uitgelegd en ik begreep het niet tijdens mijn eerste playthrough. Daardoor lukte het me niet om tegen bepaalde vijanden te vechten en mislukten de buffs voor mijn strijdmakkers vaak. Voor mij is deze functie absoluut overbodig en irritant.

Het is ook vervelend dat het niveau van de vijanden zich tijdens willekeurige ontmoetingen aanpast aan Ramza's niveau. Final Fantasy VIII gebruikt hetzelfde level-schalingssysteem, waar ik niet tegen kan.

Maar het meest irritante aan Final Fantasy Tactics is het levelontwerp op sommige plaatsen. Er zijn passages in het spel waar je verschillende gevechten achter elkaar uitvecht. Je kunt daar niet naar terug om uitrusting of voorwerpen te kopen of om in level te stijgen. In sommige gevallen is het onmogelijk om een gevecht te winnen. Daarom raden we je aan om je scores op de wereldkaart altijd op te slaan, vooral tussen gevechten in. Want als je de vorige score verwijdert, zit je vast.

Ook vandaag nog leuk om naar te kijken

Veel titels van de originele PlayStation zijn slecht verouderd. Dat is niet het geval met Final Fantasy Tactics. Ik ben nog steeds dol op het visuele aspect van het spel, zelfs meer dan 25 jaar later. Vooral de sprite-animaties zijn prachtig. De versie Final Fantasy Tactics: The War of the Lions bevat ook geanimeerde cinematics.

De soundtrack is ook geweldig. Voor één keer niet van Nobuo Uematsu, maar van Hitoshi Sakimoto en Masaharu Iwata. De muziekstijl is heel anders dan die van de andere Final Fantasy-spellen. De soundtrack is minder speels en past daarom goed bij de serieuze wereld van Ivalice. Hoewel de tracks niet zo gevarieerd zijn als die van Uematsu, variëren ze van het heroïsche genre tot ontspannen en meditatieve stijlen. Het nummer World Map associeer ik voor altijd met het spel.

Is er een geremasterde versie gepland?

De geruchten over een geremasterde versie zijn hardnekkig. Ze kwamen echt in een stroomversnelling met de GeForce Now Leak in september 2021, die geplande niet-uitgebrachte games bevatte, waaronder een remaster van Final Fantasy Tactics. Nu andere spellen op de gelekte lijst van Nvidia al zijn uitgebracht, is de remaster van Final Fantasy Tactics waarschijnlijk slechts een kwestie van tijd.

Matsuno zelf startte het gerucht eerder deze zomer met een tweet. Daarin vroeg hij of "Dondergod Cid" verzwakt moest worden in een remaster, omdat het de balans verstoort.

Aangezien de grote videogameshows dit jaar zonder aankondigingen zijn verlopen, hoeven we op zijn vroegst volgend jaar een geremasterde versie te verwachten. Square Enix zou er goed aan doen zich meer te concentreren op de sterke titels van de afgelopen jaren. Pas halverwege september daalde de marktwaarde van de uitgever met 2 miljard dollar.

Kevin Hofer

Senior Editor

kevin.hofer@digitecgalaxus.ch

Technologie en maatschappij fascineren me. Beide combineren en vanuit verschillende perspectieven observeren is mijn passie.

Deze artikelen kunnen je ook interesseren