Tandem OLED is heldere waanzin

Apple gebruikt een nieuw type display in de iPad Pro: Tandem OLED. De technologie klonk al spannend tijdens de presentatie. In plaats van slechts één OLED-paneel te installeren, stapelt Apple er twee op elkaar. Het concept is niets nieuws. Maar de Californiërs zijn de eersten die het op de markt brengen in een product van dit formaat.

De twee gestapelde panelen zijn helderder dan één enkel paneel. Tegelijkertijd blijven de bekende OLED voordelen behouden - perfect zwartniveau, weinig bewegingsonscherpte, goede kleurruimtedekking, hoge kijkhoekstabiliteit. Deze belofte klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Daarom heb ik de 13-inch versie van de iPad Pro gemeten met professionele tools en software van Portrait Display.

De resultaten deden me versteld staan.

helderheid: oogverblindend

Laten we beginnen met de belangrijkste eigenschap - de helderheid. Apple belooft een beeldvullende 1000 nits en een piekhelderheid van 1600 nits. Dat is meer dan elk ander OLED beeldscherm van hetzelfde formaat of groter. Ter vergelijking: de helderste OLED laptops halen maximaal 600 nits op het volledige scherm. OLED tv's en monitoren halen slechts 250 nits.

De testen bevestigen de beweringen van Apple: Ik meet een beeldvullende 1015 nits. Met SDR-content ontgrendelt de iPad deze helderheid alleen als de geïntegreerde sensor een heldere omgeving herkent - bijvoorbeeld direct zonlicht. In normale binnenomgevingen beperkt Apple de SDR-helderheid tot een goede 500 nits, ongeacht de grootte van het testvenster.

De situatie is anders met HDR-inhoud. Hier schittert het scherm met 1000 nits in een procent testvenster, zelfs in normale lichtomstandigheden. En het wordt nog beter: tot 1635 nits in een venster van procent. Dat is ongehoord goed. Het nieuwste "normale" paneel in de LG G4 haalt alleen waarden boven de 1000 nits in veel kleinere testvensters.

Er kan ook een referentiemodus worden geactiveerd in de scherminstellingen van de iPad Pro. Dit is bedoeld voor filmmakers die op de tablet aan colour grading van video's willen doen. Standaard stelt de referentiemodus de HDR-helderheid in op 1000 nits. Dit is logisch, omdat de meeste content op deze standaard is afgesteld. Als je een kleurmeter hebt om je beeldscherm te meten, kun je ook een ander doel voor witbalans en helderheid invoeren in de geavanceerde instellingen.

Contrast: zwart is het nieuwe zwart

Hitte schermen zijn er niet alleen sinds gisteren. Zelfs de 12,9-inch M2 iPad Pro met mini LED-display haalt 1000 nits op het volledige scherm en een goed zwartniveau. Als je iPad, net als de mijne, nog steeds een scherm met conventionele LED-achtergrondverlichting heeft, wordt zwart meestal donkerblauw. Bij elk LCD-scherm is het scherpe onderscheid tussen licht en donker ook slechter.

OLED beeldschermen kunnen afzonderlijke pixels volledig uitschakelen. Ze zijn dan zwart, zelfs als de naburige pixel wit moet oplichten. Dit is niet mogelijk met mini-leds. Er ontstaat een halo rond heldere gebieden omdat de LED-zones hele gebieden verlichten in plaats van afzonderlijke pixels. Dit effect wordt "blooming" genoemd. Het is vooral zichtbaar wanneer er weinig omgevingslicht is in donkere filmscènes - bijvoorbeeld wanneer een ruimteschip door de zwarte ruimte vliegt. Deze blooming bestaat niet meer op de M4 iPad Pro.

De kijkhoekstabiliteit is ook beter dan bij LCD. Zelfs als je onder een hoek kijkt, ziet het beeld er scherp uit en blijven de kleuren hetzelfde. Bij de oude iPad Pro wordt wit grijs vanuit hetzelfde perspectief.

Kleuren en grijstinten: pure perfectie

Een ander sterk punt van Apple's nieuwe beeldscherm is de kleurnauwkeurigheid. Ik heb veel beeldschermen gemeten. Geen enkele was zo goed af fabriek gekalibreerd als de iPad Pro. Zelfs in de normale beeldmodus zijn de grijswaarden en witbalans praktisch perfect. In de referentiemodus kan ik mijn ogen nauwelijks geloven: de EOTF- en luminantiecurves voor HDR-content volgen de doelwaarden zo nauwkeurig dat de meting bijna onherkenbaar is als een afzonderlijke lijn.

De kleurnauwkeurigheid is ook verbazingwekkend - in de HDR-kleurruimte DCI-P3 heb ik een gemiddelde DeltaE van slechts 0,5 gemeten, wat normaal gesproken alleen voorkomt op professioneel gekalibreerde monitoren. Al met al betekent dit dat films er op de M4 iPad Pro precies zo uitzien als zou moeten. Omgekeerd is de tablet geschikt voor creatieve professionals als referentiedisplay met kleurnauwkeurigheid. De equivalente nauwkeurigheid van gespecialiseerde monitoren kost tienduizenden franken.

Reactietijd: vaarwel ghosting

Een ander voordeel van de Tandem OLED ten opzichte van het oude mini-LED scherm is de snellere reactietijd van de pixels. Dit vermindert bewegingsonscherpte drastisch en is niet alleen belangrijk bij games. Zelfs bij het scrollen op een website blijft de inhoud veel scherper dan op oude iPads. Als je eenmaal gewend bent aan deze helderheid, is de ghosting van de oude panelen bijna ondraaglijk.

De responstijd moet niet worden verward met de framerate. De ProMotion-technologie van Apple varieert de vernieuwingsfrequentie van de M4 iPad Pro van 10 tot 120 Hertz. Bij de M2 iPad Pro was dat nog 20 tot 120 Hertz. Dus hoewel beweging niet vloeiender is geworden, verlaagt de lagere minimale framerate het energieverbruik voor statische content.

De iPad bederft al mijn andere beeldschermen

Ik heb altijd testunits van de nieuwste, beste en duurste gaming beeldschermen op mijn bureau staan - momenteel de nieuwe 4K OLED's. Ik heb alhebben al veel goede dingen over ze geschreven /page/samsung-odyssey-oled-g8-im-test-good-image-updated-software-33263. Maar helaas zijn ze nu ineens allemaal slecht.

Serieus, natuurlijk wennen onze hersenen na een tijdje aan alles. En als je gewoon de krant leest op je iPad, heb je geen 1600 nits en perfecte kleurechtheid nodig. Maar in een directe vergelijking overtroeft Tandem OLED elk ander consumentendisplay. Niet alleen in het lab, maar ook in de praktijk. Niet een beetje, maar veruit.

Dit geldt vooral voor HDR-content. Ik bekijk wat demovideo's op YouTube en een paar series op Amazon Prime. Ik heb nog nooit zo'n levensechte beeldkwaliteit gezien. De kleuren zien er rijk, intens, helder en toch niet onnatuurlijk uit. Zelfs de donkerste en helderste gebieden barsten van het detail. En als een ridder van de Brotherhood in de finale van "Fallout" zijn ratelgeweer afvuurt, sta ik versteld van de lichtflitsen.

Het mini-LED-scherm op mijn MacBook Pro ziet er vooral slecht uit in donkere gebieden. De nieuwste QD OLED monitor van Samsung ziet er flets uit naast de nieuwe iPad. En dan hebben we het nog niet eens over mijn vijf jaar oude WOLED TV van LG. Die is geweldig. Bedankt, Apple.

Ok cool, nu ook in bruikbare apparaten graag

De enige beeldschermen die het op dit moment kunnen bijbenen zitten in smartphones. OLED's met een vergelijkbare helderheid zijn er al een tijdje. Hoe kleiner het beeldscherm, hoe makkelijker het is om dit te bereiken. Het is echter veel minder indrukwekkend op zo'n klein oppervlak. De 13-inch iPad Pro is beter - maar ook nog steeds relatief klein.

Bovendien ben ik over het algemeen niet zo goed met tablets. Hooguit voor de feestdagen haal ik mijn iPad uit de kast. En nu zou ik het beste beeldscherm aller tijden in dit apparaat kunnen hebben? Parels voor de zwijnen! Natuurlijk zijn er ook mensen die dol zijn op hun tablet. Ontdek voor wie de iPad Pro geschikt is in de volledige test van collega Michelle.

Hoopvol is dat de gestapelde OLED-technologie zo snel mogelijk zijn weg vindt naar meer nuttige producten: Laptops, monitoren, tv's. Ik wil games spelen, werken en films kijken in deze beeldkwaliteit. Aangezien Tandem OLED blijkbaar nog minder gevoelig is voor inbranden, zal het enige nadeel waarschijnlijk de hoge prijs zijn - twee panelen zijn duurder dan één.

Egal. Hou je mond en neem mijn geld.