Bombondžija: Belgrado-snoepjes gemaakt volgens een oud familierecept

Toen ik ons kantoor in Belgrado bezocht, viel mijn oog meteen op het huis in de Gavrila Principastraat. Het schuine dak steekt af tegen de oude blokbebouwing en geeft uitzicht op het zichtbare beton van de Brutalistische gebouwen aan de horizon. Van binnen is het nog interessanter. Ratluk wordt hier nog steeds met de hand gemaakt.

Snoepjes voor de beschermheiligen

"Ratluk is een soort betere Turkish Delight," legt Milica Bosiljčić met een grijns uit, in een geheel witte outfit inclusief haarnetje. Om haar uitspraak te onderstrepen overhandigt de 22-jarige achterkleindochter van de stichter van Bombondžija me een stuk in vanillesmaak. Het Servische zoet smaakt minder zoet, maar romiger dan verwacht. Vooral nu in de winter is er veel te doen. Vanwege Kerstmis en Nieuwjaar natuurlijk, maar ook vanwege "Slava". Het is gebruikelijk om ratluk mee te nemen om de beschermheilige van elke familie te vieren.

Het bedrijf doet het zo goed dat de familie volgend jaar zelfs kan uitbreiden. De winkel en de productieruimtes krijgen elk hun eigen ruimte, legt Milica uit. Momenteel worden de twee ruimtes slechts gescheiden door een rood-wit geblokt gordijn. Ervoor staan kleurrijke snoepjes verpakt in doosjes in meer dan een dozijn smaken, zoals pruim, roos of pinda.

Achter de winkel zijn zilver en goud de belangrijkste ingrediënten.

Daarachter staan zilveren, oude machines. De meeste apparatuur die de familie Bosiljčić nodig heeft, heeft ze zelf ontworpen. Toen al was het moeilijk om aan het juiste gereedschap te komen. De ponsmachine wordt nog steeds met de hand bediend - net als bij de opening in 1936.

Nieuwe smaak dankzij proefschrift

Milica's overgrootvader Branko kwam uit Valjevo in het westen van Servië en leerde het snoepgoedvak in verschillende zaken in Belgrado voordat hij zijn eigen winkel opende. Destijds op een ander adres en alleen met de smaak bergamot. De karamel Ratluk werd toegevoegd als onderdeel van Branko's scriptie aan de universiteit. De populairste smaken zijn echter nog steeds roos en vanille, die door ouderen gewoon rode en witte Ratluk worden genoemd.

Net als bij de machines is er aan de recepten niets veranderd. "We gebruiken nog steeds de recepten van mijn overgrootvader," zegt Milica. Ze was van jongs af aan bij het vak betrokken. "Mijn vader zegt dat ik hier heb leren rekenen." Op dit moment werkt ze echter niet alleen in de verkoop, maar leert ze ook alle taken op de achtergrond: boekhouding, personeelsbeheer, marketing. Haar vader zal het bedrijf waarschijnlijk aan haar doorgeven - aan de vierde generatie. "Mijn jongere zus studeert grafische vormgeving, de andere filologie. Ik denk niet dat ze zo geïnteresseerd zijn in de winkel," zegt Milica en lacht.

Alleen 's ochtends is er productie

Ze moet het vak zelf nog leren voordat ze het kan overnemen. Tot nu toe kent de 22-jarige het alleen in theorie: het kost zes uur om 100 kilogram ratluk-massa te mengen. Daarna moet het een nacht afkoelen op een metalen dienblad, zodat het de volgende ochtend gegoten kan worden.

De zoete rechthoeken worden niet alleen door oudgedienden gewaardeerd, maar ook steeds meer door toeristen. Kwaliteit gaat gewoon rond. "Veel mensen kopen onze ratluk als souvenir om mee naar huis te nemen. Als tegenprestatie brengen ze af en toe souvenirs uit hun land mee."

Ik doe hetzelfde en pak een paar kleine dozen in voor het kantoor in Zürich. Ik heb zeker gekkere souvenirs in mijn rugzak gehad.